Mechanizmy odpowiedzialne za poziom agresji guzów mózgu Finansowany ze środków UE projekt NEUROGENCREB ujawnił kluczową rolę białka wiążącego z elementem odpowiedzi na cykliczne AMP (CREB) dla zdrowia, chorób neurodegeneracyjnych, raka i przeżywalności komórek nerwowych. Zdrowie © Thinkstock CREB to czynnik transkrypcyjny regulowany w drodze fosforylacji. Najnowocześniejsze techniki z zakresu genetyki molekularnej oraz bioinformatyki pokazały, że CREB odgrywa szereg kluczowych ról w zakresie neurogenezy, przeżywalności, funkcji, naprawy i różnicowania się neuronów. CREB działa w drodze modulacji ekspresji genów w komórkach nerwowych w celu aktywacji neuronalnej wymaganej dla funkcji mózgu, takich jak pamięć i uzależnienie od leków. Czynniki transkrypcyjne odgrywają kluczową rolę w inicjowaniu zmian powodujących przekształcanie się normalnych komórek w komórki rakowe. Niestety badania prowadzone z udziałem pacjentów chorych na raka, z wykorzystaniem modeli zwierzęcych oraz linii komórkowych wykazały, że CREB jest związany ze szlakami nowotworowymi, takimi jak PI3K. Naukowcy uczestniczący w projekcie NEUROGENCREB ("CREB-dependent mechanisms regulating neural stem/progenitor cell proliferation and neurogenesis") przedstawili rolę, jaką odgrywa CREB w przeżywalności komórek nerwowych i chorobach neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Parkinsona, poprzez eksperymenty polegające na wybijaniu genu u myszy. Glejaki to agresywne nowotwory mózgu trudne do leczenia ze względu na złożoność samej choroby. Przeżywalność pacjentów w przypadkach wysoko złośliwego glejaka wynosi tylko 14 miesięcy pomimo interwencji obejmujących operacje, napromienianie i chemioterapię. Badania finansowane w ramach międzynarodowych grantów reintegracyjnych Marie Curie (IRG) ujawniły wysoką nadczynność CREB u pacjentów chorujących na glejaki. Ponadto wykazano, że agresywność glejaka była bezpośrednio związana ze zwiększoną nadczynnością CREB. Tym samym zidentyfikowano ten czynnik transkrypcyjny jako potencjalny biomarker służących do wykrywania i leczenia raka w ramach leków kombinowanych. Oprócz jego dużego znaczenia dla specyficznych funkcji neuronalnych, CREB odgrywa również ważną rolę w przeżywalności, różnicowaniu się i proliferacji nerwowych progenitorowych komórek macierzystych (NSPC). Projekt NEUROGENCREB wniósł znaczący wkład w wyjaśnienie mechanizmów zależnych od czynnika CREB, które regulują proliferację NSPC, neurogenezę, przeżywalność komórek nerwowych oraz inne ważne funkcje. Dzięki temu możliwe było uzyskanie wglądu w czynnik CREB i jego rolę w powstawaniu i rozwoju guza mózgu. Wyniki te mogą być przeniesione na inne specyficzne dla tkanki komórki macierzyste.
