Nowe leki przeciwko gruźlicy
Gruźlica jest chorobą przewlekłą i złożoną, powodowaną przez prątki gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis), bakterię występującą w formie wewnątrz- i pozakomórkowej wykazującą stany metaboliczne o dużym zróżnicowaniu. Tradycyjnie leczenie gruźlicy wiąże się z bardzo długą farmakoterapią przy użyciu leków opracowanych 60 lat temu. Jednakże powstanie lekoopornych szczepów prątka gruźlicy przyczyniło się do nawrotu gruźlicy w Europie. Uwydatniło to potrzebę stworzenia nowych leków. Aby wesprzeć działania na rzecz wynalezienia nowych leków, naukowcy uczestniczący w unijnym projekcie MM4TB(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (More medicines for tuberculosis) pracowali nad znalezieniem nowych cząstek chemicznych, które wykazywałyby potencjał w kierunku innowacyjnego leczenia gruźlicy. Oparli się na holistycznym podejściu począwszy od badań przesiewowych fenotypu związków w komórkach zakażonych prątkami gruźlicy aż do translacji celów biologicznych i leków syntetycznych. Dokładniej mówiąc, naukowcy wykorzystali metody oparte na komórkach, aby w bibliotekach produktów naturalnych lub syntetycznych związków organicznych znaleźć molekuły o działaniu antybakteryjnym. Wykorzystując sekwencjonowanie całego genomu opornych zmutowanych prątków gruźlicy, przeprowadzili oni walidację genetyczną i biochemiczną celów biologicznych tych związków. Dane te stanowiły podstawę dla określenia struktury celów, a poprzez wsparcie chemii medycznej — dla syntezy obiecujących związków wiodących do wykorzystania w lekach. W trakcie realizacji projektu zidentyfikowano 10 nowych celów dla terapii farmakologicznej, a PBTZ169 — według konsorcjum sztandarowy kandydat na lek — z powodzeniem przeszedł etap rozwoju przedklinicznego i wszedł w fazę badań klinicznych. Ponadto związki wiodące z dwóch serii związków ukierunkowanych na enzymy biorące udział w centralnym metabolizmie prątka gruźlicy i syntezie ściany komórkowej zostały następnie poddane syntezie. Podsumowując, działania w ramach projektu MM4TB zakończyły się powodzeniem, zaspokajając tym samym pilne zapotrzebowanie na nowe leki do walki z gruźlicą. Wyniki projektu MM4TB, a także wcześniejszego projektu NM4TB, zostaną wykorzystane przez fundację non-profit Innovative Medicines for Tuberculosis (iM4TB), stworzoną w ramach bieżącego projektu.
