Czynniki wpływające na produkcję mykotoksyn Rocznie blisko 25% upraw roślin spożywczych na świecie zostaje zanieczyszczonych toksynami wytwarzanymi przez grzyby (mykotoksynami) a ich spożycie wywołuje ostre i przewlekłe choroby u ludzi i zwierząt. Naturalne i syntetyczne konserwanty przeznaczone do przemysłu spożywczego hamują powstawanie pleśni (grzyba), jednak rola środowiska w ich skuteczności hamowania jest w niewielkim stopniu rozumiana. Zdrowie © Thinkstock W finansowanym ze środków UE projekcie ANTIFUNGALVSMYCOTOX zbadano skuteczność różnych stężeń sorbinianu potasu, butylowanego hydroksyanizolu (BHA), natamycyny i tebukonazolu w zapobieganiu powstawania pleśni w różnych warunkach środowiskowych. Skutki tych przeciwgrzybiczych związków przeznaczonych do przemysłu spożywczego oceniono na różnych etapach wzrostu najważniejszych grzybów produkujących mykotoksyny, tj. Fusarium i Aspergillus. Członkowie projektu do pomiarów i fenotypowania toksyn wykorzystali najnowocześniejsze techniki, takie jak reakcję odwrotnej transkryptazy łańcucha polimerazy (RT-PCR), analizę mikromacierzy mykotoksyn, mikroskopię konfokalną i cytometrię przepływową. Wyniki zintegrowano przy użyciu metod bioinformatycznych, które obejmowały projekcję na zmienne ukryte (PLS), analizę głównych składowych (PCA) oraz sieci neuronowe (NN). Naukowcy opracowali nowatorski system Bioscreen C do zautomatyzowanych pomiarów turbidimetrycznych pleśni strzępkowych, aby zbadać zachowanie grzyba po wystawieniu na działanie środka przeciwgrzybiczego. Aby zbadać skutki różnego stężenia leku, oceniono dawki śmiertelne tych związków w wysokości 50 i 90% (odpowiednio LD50, LD90). Ta technika również umożliwiła ekstrakcję i określenie ilościowe mykotoksyn, a także grzybni dla potrzeb doświadczeń w ramach ekspresji genu. Naukowcy z powodzeniem opracowali technikę analizy produkcji mykotoksyn, trichotecen typu A w nośniku na bazie owsa. Opracowano system kropelkowy oraz półautomatyczną technikę oczyszczania do szybkiej ekstrakcji i oczyszczania RNA grzyba. Wyniki badań in vitro i in vivo ujawniły, że określone stężenia leku mogą w istocie stymulować wzrost grzyba, zamiast hamować produkcję mykotoksyn. Reakcję zarodników gatunku Aspergillus flavus na wybrane środki przeciwgrzybicze przetestowano w różnych warunkach środowiskowych, przy czym jedynie BHA w wysokim stężeniu okazał się skuteczny. Model mieszanego wzrostu jest modyfikowany tak, by można było ocenić skutki większej liczby czynników środowiskowych na produkcję mykotoksyn i wzrost grzyba. Pomyślne wyniki projektu ANTIFUNGALVSMYCOTOX doprowadziły do zrozumienia nieznanych dotąd reakcji grzyba na różne środki przeciwgrzybicze w rozmaitych stężeniach i warunkach środowiskowych. Te imponujące postępy opublikowano w kilku czasopismach branżowych.
