Skip to main content
European Commission logo print header

Cognitive and Cerebrovascular Effects Induced by Low Dose Ionising Radiation

Article Category

Article available in the following languages:

Wpływ promieniowania niskodawkowego na układ poznawczy i naczyniowo-mózgowy

Europejscy naukowcy łączą prace eksperymentalne z danymi epidemiologicznymi, chcąc zidentyfikować potencjalne zagrożenia dla zdrowia związane z narażeniem na niskodawkowe promieniowanie jonizujące.

Zdrowie icon Zdrowie

Narażenie na działanie promieniowania jonizującego może powodować raka. Jednak inne potencjalne zagrożenie tego promieniowania w niskich dawkach, takie jak wpływ na rozwój mózgu czy wywołanie choroby naczyniowo-mózgowej, były w znacznym stopniu zaniedbywane. W szczególności narażenie na promieniowanie in utero lub w wyniku katastrofy w Czarnobylu lub podczas radioterapii przeciwnowotworowej w dzieciństwie wymaga oceny w celu określenia ryzyka wystąpienia chorób naczyniowo-mózgowych. Głównym założeniem finansowanego ze środków UE projektu 'Cognitive and Cerebrovascular Effects Induced by Low Dose Ionising Radiation' (CEREBRAD) jest zbadanie długoterminowych zagrożeń dla układu poznawczego I naczyniowo-mózgowego związanych z narażeniem na niskodawkowe promieniowanie jonizujące. Dotychczas konsorcjum zgromadziło dane uzyskane od likwidatorów skutków katastrofy w Czarnobylu, jak I od badanych narażonych in utero. Wywiady z członkami kohort narażonych po porodzie pozwoliły uzyskać dane, które wskazywały lekkie upośledzenie funkcji poznawczych u blisko 40% oraz otępienie naczyniowe u 15% przypadków. Wciąż prowadzone są testy poznawcze I neuropsychologiczne na pacjentach poddanych radioterapii po wykryciu naczyniaka krwionośnego oraz poddanych niskodawkowemu promieniowaniu mózgu. Dane te są zestawiane z badaniami eksperymentalnymi na zwierzętach poddawanych różnym dawkom promieniowania jonizującego. Przy wykorzystaniu specyficznych testów behawioralnych, naukowcy przeanalizowali poznawcze I naczyniowo-mózgowe skutki promieniowania niskodawkowego. Pomimo faktu, że dane wstępne wskazują na próg dawki, poniżej którego nie może wystąpić poważne upośledzenie funkcji poznawczych, najwyraźniej przy niskich dawkach następują nieznaczne zmiany w strategii rozumowania I innych funkcjach związanych z korą przedczołową. Na poziomie cząsteczkowym natomiast odkryto, że promieniowanie wywołuje stan zapalny układu nerwowego I aktywację komórek glejowych, co zaburza równowagę neuronalną I ogranicza neurogenezę. Badania dozymetryczne na płodach zwierząt wskazują na to, że energia zdeponowana w tkance miękkiej I kostnej jest zależna od tego, czy źródło promieniowania jest wewnętrzne czy zewnętrzne. W świetle zaobserwowanych reakcji na promieniowanie, oceniona zostanie również rola narażenia w zestawieniu z zanieczyszczeniem środowiska. Podsumowując, działania realizowane w ramach projektu CEREBRAD pozwolą określić konsekwencje niskodawkowego promieniowania oraz obliczyć dawki dla narządów po napromieniowaniu części lub całego ciała. Wygenerowane dowody naukowe posłużą do poszerzenia wiedzy specjalistów ds. Ochrony przed promieniowaniem I organów regulacyjnych w zakresie długofalowych zagrożeń związanych z promieniowaniem niskodawkowym.

Znajdź inne artykuły w tej samej dziedzinie zastosowania