Innowacyjne narzędzia i metody do zarządzania ryzykiem związanym z nanomateriałami uzyskiwanymi sztucznie
W badaniach związanych z ryzykiem coraz częściej analizuje się narażenie na kontakt z nanomateriałami sztucznymi i toksyczność tych materiałów w różnorodnych wewnętrznych procedurach testowych. Dotychczas brakowało jednak zintegrowanej, systematycznej i ogólnej platformy oceny i zarządzania dla bezpieczeństwa zdrowotnego i środowiskowego. W tym kontekście partnerzy finansowanego ze środków UE projektu MARINA (Managing risks of nanoparticles) opracowali i zweryfikowali strategię oceny ryzyka związanego z nanomateriałami sztucznymi i zarządzania nim. Projekt MARINA dotyczył czterech głównych obszarów: materiałów, narażenia, zagrożeń i czynników ryzyka. Opracowano nowoczesną strategię zarządzania ryzykiem dla ludzi i środowiska oraz zintegrowany i standaryzowany zestaw narzędzi do zarządzania ryzykiem, wykorzystując je następnie do stworzenia zestawu uniwersalnych narzędzi referencyjnych w poszczególnych obszarach tematycznych. Partnerzy projektu MARINA przygotowali narzędzia referencyjne dla każdego z obszarów i połączyli je w zestaw narzędzi do kontrolowania zdrowia ludzkiego i kondycji środowiska. Skuteczność narzędzi sprawdzono podczas przykładowych wdrożeń. Dla potrzeb przyszłych projektów opracowano zestaw nanomateriałów wzorcowych wraz z metodami wyznaczania charakterystyk. Przygotowano też metody poszerzania wiedzy na temat właściwości, interakcji, stopnia narażenia i dalszych losów sztucznych nanomateriałów w odniesieniu do zdrowia ludzkiego i wpływu na środowisko. Wyniki uzyskane w czterech badanych obszarach zintegrowano w spójną strategię oceny ryzyka i inteligentnego testowania przeznaczoną dla instytucji regulacyjnych i przemysłu. Przygotowano też obszerną bazę danych wyników doświadczalnych, aby pomóc w dokładniejszym poznaniu interakcji między sztucznie uzyskiwanymi nanomateriałami a człowiekiem i środowiskiem. Wyniki przekazano krajom członkowskim OECD i uczestnikom klastra badań nad bezpieczeństwem nanomateriałów dla potrzeb bieżących i przyszłych projektów. Łącznie opublikowano ponad 80 artykułów w pismach branżowych. Wypracowane w toku projektu MARINA metody oceny i ograniczania ryzyka oraz zarządzania ryzykiem wspomogą rozwój nanotechnologii bezpiecznych i przyjaznych środowisku, a przy tym przynoszących ważne korzyści społeczeństwu.
Słowa kluczowe
Zarządzanie ryzykiem, nanomateriały uzyskiwane sztucznie, zagrożenia, ochrona zdrowia i środowiska, nanocząsteczki
