Jak ryby hodowlane postrzegają wyzwania i jak sobie z nimi radzą
Ryby te cierpią bowiem z powodu wielu czynników stresogennych, takich jak przepełnienie zbiorników, zła jakość wody, odławianie i przeładunek, transport, szczepionki, leczenie chorób i pasożytów. Podczas gdy niektóre ryby źle reagują na stres i przez to są bardziej narażone na choroby, a nawet śmierć, inne w tych samych warunkach rozwijają się dobrze. Aby poprawić dobrostan ryb hodowlanych, projekt COPEWELL (A new integrative framework for the study of fish welfare based on the concepts of allostasis, appraisal and coping styles), finansowany ze środków UE, miał na celu zbadanie różnic w reakcji poszczególnych ryb na stres, jak również skutków narażenia na stres występujących w późniejszych fazach rozwoju. Badacze skupili się na trzech najważniejszych gatunkach ryb hodowlanych w Europie: łososiu atlantyckim (Salmo salar), labraksie (Dicentrarchus labrax) i doradzie (Sparus auratus). Naukowcy stworzyli warunki stresogenne o zróżnicowanym charakterze, różnej intensywności i różnym stopniu przewidywalności, a następnie obserwowali zachowanie ryb i reakcje zachodzące w poszczególnych partiach rybiego mózgu. W ten sposób po raz pierwszy wykazano, że ryby mające różne techniki radzenia sobie ze stresem mają również wyraźnie inną aktywność w części przodomózgowia. Badacze użyli jako modelu badawczego gatunku ryby danio pręgowany. Tym samym odkryli, że środowisko wywołuje reakcje fizjologiczne u ryb w zależności od indywidualnej oceny bodźca przez daną rybę, a zatem niezależnie od natury samego bodźca. Sposób postrzegania przez poszczególne ryby tego samego bodźca był też uzależniony od tego, w jakim stopniu był on możliwy do przewidzenia i opanowania. Obserwując długoterminowe skutki chronicznego stresu, badacze zauważyli, że narażenie na stres we wczesnym stadium rozwoju miało dotkliwe skutki w późniejszym życiu. Skutki te obejmują m.in. zmiany w ekspresji genów, wskaźniku wzrostu oraz budowie mózgu w czasie kolejnych faz rozwoju. Co interesujące, narybek łososia kompensował powolny wzrost spowodowany stresem poprzez hamowanie reakcji na stres i przyspieszenie wzrostu. Powyższe obserwacje pokazują, że narażenie na stres w umiarkowanym stopniu we wczesnym etapie życia może przygotować osobniki do lepszego radzenia sobie w akwakulturze. Głębsze pojęcie o tym, jak ryby oceniają środowisko, w którym żyją, powinno mieć znamienny wpływ na sposób hodowli ryb w gospodarstwach rybnych. Powyższe powinno następnie przełożyć się na większe połowy oraz polepszenie warunków życia ryb w akwakulturze.
Słowa kluczowe
Ryby hodowlane, czynnik stresogenny, COPEWELL, techniki radzenia sobie, ocena, łosoś, labraks, dorada, mózg ryby, ontogeneza