Opis projektu
Nowe spojrzenie na wypływy gazu generowane przez masywne czarne dziury
Masywne czarne dziury znajdują się w samym środku galaktyk i uwalniają ogromne ilości energii w trakcie fazy akrecji. Jest ona tak duża, że wyzwala wypływ gazu, co może w istotny sposób wpływać na ewolucję macierzystej galaktyki. Pomimo podjęcia wielu prób zbadania dynamiki takich wypływów metodami teoretycznymi i doświadczalnymi, wciąż nie wiadomo, jak wpływają one na tworzenie się i ewolucję galaktyk. To zagadnienie zbada zespół finansowanego ze środków UE projektu WINGS. Opierając się na obserwacjach z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba należącego do NASA i Bardzo Dużego Teleskopu Europejskiego Obserwatorium Południowego, a także obserwatorium Atacama Large Millimetre/Submillimetre Array, naukowcy z projektu WINGS przeprowadzą największe jak dotąd badanie w wysokiej rozdzielczości przestrzennej wypływów multifazowych.
Cel
Massive black holes (BHs) reside at the center of galaxies and release an extraordinary amount of energy during their accretion phase. Such energy drives galaxy-scale gas outflows that can significantly influence the evolution of the host galaxy. Despite the remarkable theoretical and observational progress in quantifying the energetics and dynamics of such outflows, establishing their role during the formation and evolution of galaxies remains a long-standing problem in modern astrophysics. WINGS is designed to finally settle whether outflows driven by BHs are able to shape galaxies and their environment or not. To achieve this goal, we will build up a novel observational and theoretical framework that investigates the role of outflows in the early Universe, when BHs and galaxies are growing at the highest rates and outflows are expected to be more common and powerful, leaving a prominent mark on galaxy evolution. Thanks to the PI, WINGS will have access to several key observing programs carried out with ALMA and VLT as well as the guaranteed-time observer (GTO) program (~900 hours) with the NIRSpec spectrograph on board the soon-to-launch JWST. By exploiting both observations of local outflows and zoom-in simulations, we will develop a 3D kinematic outflow model that will be an asset in (i) interpreting existing high-redshift data and upcoming JWST observations, (ii) characterizing for the first time outflow properties across cosmic time (up to z~9), and (iii) identifying feedback signatures in the interstellar and circumgalactic medium properties. The combination of JWST, ALMA, and VLT observations will enable WINGS to assemble the largest high-spatial resolution survey of multi-phase outflows. The support from the ERC will be crucial to assemble a unique team mixing the observation-oriented and theory-oriented approach, as a joint effort of observations and simulations is the key to make a major breakthrough in understanding outflows driven by BHs.
Dziedzina nauki
Program(-y)
- HORIZON.1.1 - European Research Council (ERC) Main Programme
Temat(-y)
System finansowania
HORIZON-AG - HORIZON Action Grant Budget-BasedInstytucja przyjmująca
56126 Pisa
Włochy