Zapobieganie otyłości: podejście społecznościowe
Otyłość jest w dużej mierze spowodowana wybranym stylem życia, w tym ograniczoną aktywnością fizyczną i dużym spożyciem kalorii. W ramach finansowanego przez UE projektu SPOTLIGHT (Sustainable prevention of obesity through integrated strategies) opracowano zintegrowane strategie promowania zdrowia i zapobiegania otyłości oparte o społeczność. Aby zwiększyć wiedzę na temat czynników powodujących otyłość i skutecznych strategii promowania zdrowia, w projekcie SPOTLIGHT przeprowadzono pięć wszechstronnych przeglądów literatury. Opracowano narzędzie do oceny jakości, aby prowadzić ewaluację badań doświadczalnych i obserwacyjnych. Przyglądano się różnym czynnikom warunkującym otyłość, w tym zachowaniom związanym z indywidualną samokontrolą oraz czynnikom fizycznym, środowiskowym i społecznym. Umiejętności motywowania się, zwiększania skuteczności swoich działań i samokontroli były czynnikami prognostycznymi skutecznej, długoterminowej kontroli masy ciała i większej aktywności fizycznej. Stwierdzono silną korelację między rozwojem urbanistycznym i mieszanym wykorzystaniem przestrzeni a otyłością w Ameryce Północnej. Pod innymi względami przegląd nie przyniósł konkluzywnych wyników z racji różnic metodologicznych i stronniczości wyników badań. Stwierdzono jednak pozytywny trend w ograniczaniu otyłości dzięki stosowaniu sieci społecznościowych. Analizowano warunki środowiskowe wpływające na aktywność fizyczną i wybory żywnościowe z wykorzystaniem dwóch darmowych usług geoprzestrzennych — Google Earth i Google Street View. Przeprowadzony audyt wirtualny i terenowy ujawnił silne korelacje, więc przygotowano w ramach projektu SPOTLIGHT ogólnounijne badania i audyty terenowe. Badacze opracowali też interaktywny atlas internetowy bieżących interwencji wielowymiarowych. Przeglądano zasięg, skuteczność, przyjęcie, wdrażanie i utrzymanie wielowymiarowej profilaktyki otyłości. Wyniki projektu sugerują, że interwencje wielowymiarowe przynoszą lepsze i trwalsze skutki od interwencji jednowymiarowych. W celu maksymalizacji wyników interwencje powinny włączać polityków, sponsorów i uczestników do procesu planowania. Strona internetowa popularyzująca strategie interwencji mogłaby zwiększyć uczestnictwo w profilaktyce otyłości i poprawić jej wyniki. Wyniki projektu opublikowano łącznie w 20 artykułach naukowych. Projekt SPOTLIGHT rzucił nowe światło na wielopoziomowe interwencje społecznościowe, które mogą okazać się skuteczniejsze w zapobieganiu lub ograniczaniu otyłości poprzez zmiany zachowań. Takie metody, znajdujące poparcie w danych naukowych, powinny zostać wdrożone w całej Europie, aby ograniczać skutki otyłości, poprawić jakość życia i ograniczyć spowodowane otyłością obciążenie dla opieki zdrowotnej.
Słowa kluczowe
Otyłość, podejście społecznościowe, SPOTLIGHT, aktywność fizyczna, usługi geoprzestrzenne, interwencje wielopoziomowe