Mikrobicydy blokują przenoszenie się HIV
Do większości zakażeń HIV dochodzi w wyniku kontaktu seksualnego. Mimo szeregu strategii ograniczających przenoszenie się HIV drogą płciową, każdego roku dochodzi do milionów nowych zakażeń. Intensywna terapia antyretrowirusowa (HAART) spowalnia replikację wirusa, co zrewolucjonizowało przebieg choroby. Jednakże metody ochrony przed przenoszeniem HIV są nadal ograniczone. Głównym celem finansowanego przez UE projektu AIM-HIV (Hydroxitirosol, a new generation of microbicides targeting HIV through antiviral and anti-inflammatory pathways) było stworzenie mikrobiocydów, które mogłyby być stosowane lokalnie podczas stosunku, aby zapobiec przenoszeniu się wirusa. W pracach koncentrowano się na 5-hydroksytyrozolu (5HT), pochodnej fenolu o znanym działaniu przeciwutleniającym. 5HT wykazuje działanie przeciwwirusowe wobec szerokiego spektrum wariantów wirusa HIV-1, w tym odmian lekoopornych, w obrębie ich naturalnych komórek docelowych: limfocytów CD4 i makrofagów. Badania mechanistyczne wskazują, że 5HT hamuje integrację i ekspresję genów wirusa poprzez zaburzenie działania określonych czynników transkrypcyjnych, takich jak NF-kB i NFAT1. Testy 5HT na zwierzętach i naczelnych niebędących ludźmi potwierdziły rewelacyjne właściwości farmakokinetyczne i stabilność tego związku. Aby ocenić aktywność 5HT w zabijaniu drobnoustrojów, naukowcy prowadzili badania przesiewowe tego związku na naczelnych niebędących ludźmi, narażonych na SIV. Wyniki wskazują na silne działanie synergistyczne połączenia 5HT z tenofowirem, inhibitorem odwrotnej transkryptazy wirusa HIV. Jednak mimo aktywności potwierdzonej in vitro, 5HT w monoterapii nie zapobiega zakażeniu HIV in vivo. Dalsze badania nad innowacyjnymi mikrobicydami będą dotyczyć modyfikacji chemicznych podstawowej struktury polifenolowej 5HT w celu uzyskania nowych, silniej działających związków. Ponadto, aby zwiększyć siłę działania przeciwwirusowego 5HT in vivo, konsorcjum zaproponowało skorzystanie z narzędzi do powolnego dostarczania leku.
Słowa kluczowe
Mikrobicyd, HIV, 5-hydroksytyrozol, NF-kB, NFAT1, tenofowir