Przewidywanie wyzwań dla nauki, techniki i innowacji
Hipotezą wyjściową projektu "Research and innovation futures 2030: From explorative to transformative scenarios" (RIF) było stwierdzenie, że obecne tendencje i kierunki rozwoju nauki, techniki i innowacji prawdopodobnie doprowadzą do napięć i konfliktów, którym trzeba będzie zaradzić. Przeciwdziałanie jedynie na dotychczasowym poziomie instytucjonalnym może nie wystarczyć. Oznacza to, że może być konieczna poważna transformacja systemów nauki, techniki i innowacji oraz praktyk badawczo-innowacyjnych. W tym celu uczestnicy projektu RIF opracowali pięć scenariuszy transformacji: Otwarte platformy badawcze, Parlamenty wiedzy, Wielkie wyzwania w rzeczywistości, Łańcuchy wartości wiedzy i Wybór badaczy. Uwzględniając punkty widzenia zainteresowanych stron oraz problemy i opcje strategiczne, zidentyfikowano sześć głównych obszarów tematycznych dla formułowania wspólnych programów i planów działania. Scenariusze transformacji poddano ocenie z punktu widzenia polityki europejskiej, identyfikując kilka trudności natury politycznej w odniesieniu do sześciu głównych obszarów obejmujących naukę i społeczeństwo, kariery badaczy, finansowanie badań, dostęp do wiedzy, infrastruktury naukowe oraz polityki globalizacji badań i innowacji. Konieczne są prace w tych obszarach, jeśli przyszłe systemy nauki, techniki i innowacji mają sprostać wyzwaniom trzech nadrzędnych celów strategicznych związanych z odpowiedzialnym prowadzeniem badań i wprowadzaniem innowacji, Europejską Przestrzenią Badawczą (EPB) i wielkimi wyzwaniami. W zakresie strategii i polityki projekt RIF nakreślił strategie współpracy i konfliktów w obrębie poszczególnych scenariuszy i między nimi. Prace projektu w tym obszarze wspomagały definiowanie konkretnych pakietów wszechstronnych działań strategicznych wraz z elastycznymi opcja uwzględniającymi konkretne zagrożenia i okazje w poszczególnych scenariuszach. W pracach projektu RIF poświęcano dużo uwagi pozytywnemu wpływowi zaangażowania zainteresowanych stron na formułowanie i produkcję wiedzy. Opracowano specjalne podejście w celu zidentyfikowania różnych grup zainteresowanych i systematycznego ich nakreślenia. Grupy wyznaczono przekrojowo z uwzględnieniem instytucji decyzyjnych i koordynujących, społeczności akademickiej i badawczej, przedsiębiorstw oraz organizacji obywatelskich i pozarządowych. Inicjatywy komunikacji i angażowania partnerów pozwalają budować świadomość przyszłych wyzwań i kierunków rozwoju nauki, techniki i innowacji. Przyczyniają się one również do czynnego udziału stron zainteresowanych i zachęcają do udziału w dyskusjach i procesach budowania scenariuszy. Projekt RIF dostarczył odpowiednie raporty szczegółowo opisujące ważne wyniki i wnioski, a kluczowe wyniki zostaną ujęte i publicznie udostępnione w postaci podsumowania przewidywań na przyszłość. Z innych działań upowszechniających można wymienić artykuły i konferencje oraz dwa krajowe wydarzenia popularyzatorskie w Austrii i Finlandii.
Słowa kluczowe
Nauka, technika i innowacja, badania i innowacja, nauka i społeczeństwo, zaangażowanie zainteresowanych stron, scenariusz transformacji
