Genetyka niepłodności męskiej
Na wytwarzanie nasienia u myszy i ludzi wpływ mają zmiany epigenetyczne genów, z których wiele występuje na chromosomach płci X i Y. Projekt "Epigenetic regulation of the sex chromosomes and male infertility" (EPIGEFXY) miał na celu zbadanie, czy zmiany ekspresji tych genów mogą przyczynić się do niepłodności męskiej. Naukowcy prowadzili badania w modelu myszy i koncentrowali się na dwóch genach, które uczestniczą w ostatnim etapie wytwarzania nasienia, tj. spermiogenezie. Geny Slx i Sly mają przeciwne funkcje: Slx jest aktywatorem ekspresji genu XY, a Sly jest jej represorem. Nieobecność Sly powoduje niepłodność męską, lecz brak Slx kompensuje ten efekt. Zaburzenia ekspresji genu XY są spowodowane zmianami epigenetycznymi w DNA genu XY. Analizę znaczenia ewolucyjnego tej sytuacji genetycznej opublikowano w czasopiśmie PLoS Genetics. Produkty genów Slx i Sly wchodzą w interakcje z białkiem SSTY. Wyniki projektu EPIGEFXY ukazują, że to białko, wraz z Slx i Sly, uczestniczy w epigenetycznej regulacji ekspresji genu XY. Naukowcy zidentyfikowali też kolejnych 21 białek, które mogą współpracować z genem Sly. To odkrycie wymaga potwierdzenia. W projekcie EPIGEFXY opracowano technikę sortowania i oczyszczania komórek wytwarzających niedojrzałe plemniki polegającą na sortowaniu komórek aktywowanych fluorescencyjnie (FACS) na podstawie ich zdolności do rozpraszania światła i właściwości fluorescencyjnych. Korzystano z tego procesu, aby identyfikować zmiany epigenetyczne występujące przy różnych mutacjach. Celem długoterminowym jest zastosowanie uzyskanej wiedzy do regulacji procesu wytwarzania nasienia ludzkiego. Techniki wspomaganego rozrodu są stosowane w przypadku nawet 4% żywych urodzeń w UE, zależnie od kraju. Istnieją budzące kontrowersje doniesienia, że stosowanie tych technik może zwiększać częstość występowania wad wrodzonych i rozwojowych. Ścisła platforma naukowa stworzona w projekcie EPIGEFXY ma więc kluczowe znaczenie dla badań nad czynnikami środowiskowymi, które przyczyniają się do niepłodności męskiej.
