Badania historycznych pułapek na ryby
Celem projektu "Chronology, culture & archaeology - tree-ring analysis and fine resolution sequencing" (CCA)(odnośnik otworzy się w nowym oknie) było pogłębienie wiedzy na temat budowy i chronologii obiektów drewnianych znalezionych w wykopaliskach archeologicznych. Aby go zrealizować, zespół badawczy wykorzystał analizę techniki analizy pnia drzewa, dendrochronologii i określania pochodzenia drewna. Ważnym elementem prac było zgromadzenie i analiza nowych danych terenowych z kompleksu średniowiecznych urządzeń rybackich w strefie pływów w irlandzkim estuarium Fergusa. W miejscu tym, w pobliżu skały Boarland Rock, znaleziono 25 konstrukcji rybackich, datowanych na okres między 1250 a 1450 rokiem naszej ery. Badanie w tym rejonie wykazały, że w przeszkodach na ryby przy Boarland Rock wykorzystywano łatwo dostępne drewno z młodszych drzew, wykonując z niego pale tworzące pułapki w kształcie litery V. W projekcie CCA przeanalizowano 550 próbek z dwóch największych przeszkód (BR1 i BR2), co pozwoliło na określenie poszczególnych faz w materiale. Porównanie kształtu słojów przyrostu, dla każdej serii słojów, dostarczyło odpowiedzi na pytania dotyczące faz ścinki i budowy. Wyniki badań wskazują, że konstrukcje te były często przebudowywane, nawet co roku. Ustalono, że wymagały one częstej konserwacji ze względu na występujące dwukrotnie każdego dnia działanie pływów morskich oraz że były prawdopodobnie używane przez nie więcej niż 10 lat. Rezultaty badań pomagają zrozumieć, dlaczego na odcinku długiego na 800 m kanału rzecznego znajduje się tak wiele tych konstrukcji. Okazuje się ponadto, że rybołówstwo na tym terenie nie miało charakteru przemysłowego, a zasoby rybne były eksploatowane w sposób zrównoważony. Oparte na wynikach prac CCA dalsze badania mogą dostarczyć bardziej szczegółowych informacji na temat dawnej dynamiki systemu rzecznego oraz umożliwić dokładniejsze datowanie. Podsumowując, omawiany projekt pozwolił na lepsze zrozumienie dawnego wykorzystania zasobów rzecznych i leśnych. Wyniki badań CCA mogą posłużyć do dokładniejszego ustalenia chronologii tego stanowiska archeologicznego oraz oceny migracji w obrębie kanału rzecznego. Ponadto niosą one szerokie implikacje dotyczące planowania dziedzictwa, strategii badawczych oraz zasad ochrony dziedzictwa.
Słowa kluczowe
Chronologia, kultura, archeologia, drewno, analiza pnia drzewa, estuarium Fergusa, przegroda na ryby
