Gdzie powstają planety
Projekt "Formation and evolution of planetary systems" (DISKEVOL) zbudował pomost między dwiema różnymi metodami badania dysków protoplanetarnych. Pierwsze z nich koncentruje się na milimetrowych i submilimetrowych fragmentach widma, z których otrzymuje się informacje o ilościach różnych gazów w dyskach. Druga metoda polega na obserwacji optycznej i w podczerwieni w celu badania cząsteczek pyłu. Poszczególnych informacji dotyczących pyłu oraz gazu nigdy wcześniej nie łączono ze sobą. W tym kontekście, naukowcy uczestniczący w projekcie DISKEVOL opracowali jedne z najbardziej zaawansowanych kodów programistycznych, ProDiMo i MCFOST, które umożliwiają modelowanie obserwacji gazu i pyłu dysków protoplanetarnych. W szczególności możliwie najbardziej spójnie modelowano obserwacje kosmicznego obserwatorium Herschela. Nowoczesne europejskie obserwatorium Herschea to największy teleskop na podczerwień, jaki kiedykolwiek umieszczono w przestrzeni kosmicznej. Najjaśniejsze linie spektralne dobiegające z dysków znajdują się w podczerwieni i powstają w odległościach nawet setek jednostek astronomicznych, gdzie najprawdopodobniej formują się planety. Uczeni biorący udział w projekcie DISKEVOL wykorzystali dwa równoległe i uzupełniające się podejścia. Dokonali statystycznego porównania całej próbki obserwacji teleskopu Herschela, od bogatych w gaz dysków protoplanetarnych po ubogie w gaz szczątki. Ponadto wybrano źródła wysokiej jakości danych obserwacyjnych linii spektralnych i widm kontinuum, aby określić warunki fizyczne i chemiczne panujące w dyskach. Następnie dokonano interpretacji cech pyłu i gazu względem wyników symulacji teoretycznych przy pomocy różnych parametrów dysków. Bezprecedensowe informacje na temat dysków protoplanetarnych zaprezentowano w 40 artykułach opublikowanych na łamach międzynarodowych czasopism fachowych. Dowodzi to, jak ważny jest projekt DISKEVOL dla społeczności naukowej. Dzięki próbie odpowiedzi na pytania dotyczące skali czasowej ewolucji gazów i pyłu baza danych DISKEVOL zmieniła sposób, w jaki postrzegamy formowanie się planet. Wyniki prac prowadzonych w ramach projektu DISKEVOL będą szczególnie przydatne po zbudowaniu nowoczesnego teleskopu kosmicznego Jamesa Webba oraz obserwatorium Atacama Large Millimeter Array.
