Rekonstrukcja starożytnych gospodarek
Amfory to starożytne pojemniki ceramiczne, podłużne i przypominające kształtem butelkę, których używano do przechowywania i transportu żywności i napojów. Szczątki amfor często zawierają ślady wypełniających je niegdyś towarów, co sprawia, że są cenny źródłem informacji o starożytnych gospodarkach. W ramach finansowanego ze środków UE projektu AGAME zbadano wcześniej nieudokumentowane greckie amfory znalezione w Europie Środkowej. Przy pomocy nowatorskiej kombinacji metod, w tym archeologii biomolekularnej, porównano amfory europejskie z innymi znanymi z wybrzeży północnych Włoch i wschodniej Francji. Prace te pozwalają na przeanalizowanie ruchu towarów w Europie oraz szlaków handlowych. Dzięki takim informacjom możemy zrekonstruować różne aspekty starożytnej gospodarki, a w szczególności lepiej poznać początki wymiany handlowej między światem klasycznym a resztą kontynentu. Projekt realizowany był przez dwóch członków przez dwa lata, od końca 2010 r. Wyniki badań wskazują na większy stopień złożoności, niż spodziewali się uczeni. Po pierwsze, greckie amfory są szeroko rozprzestrzenione w całej Europie kontynentalnej. Znajdowane są od środkowej Francji po południowo-zachodnie Niemcy oraz od Lotaryngii (północno-zachodnia Francja) po Lyon (Dolina Środkowego Renu). Mimo to, nie znaleziono ich w Austrii ani Szwajcarii, dlatego też wykluczono istnienie szklaku transalpejskiego. Oprócz greckich amfor na badanym obszarze występowały także pozostałości kultury innych starożytnych ludów, zarówno śródziemnomorskich, jak i niemarsylskich, w tym Etrusków i zachodnich ludów greckich. Amfor z tych regionów nie znaleziono jednak na północnym Adriatyku. Rozmieszczenie znalezisk wskazuje na istnienie struktury wymiany handlowej, którą trudno przedstawić jako mapę rozproszenia. Najstarsze egzemplarze datowane są na szósty wiek przed naszą erą i pochodzą z okolic dzisiejszej południowej granicy francusko-niemieckiej. Amfory z pobliskich stanowisk niemieckich pochodzą z końca szóstego wieku p.n.e. Znaleziska ze środkowej Francji datowane są na połowę wieku piątego, a najstarsze amfory ze Szwajcarii pochodzą najpewniej z końca piątego wieku p.n.e. Projekt AGAME ujawnił informacje na temat nieznanej wcześniej złożoności dawnej wymiany handlowej między Grekami a ludami zamieszkujący środkową część Europy, dotyczącej rozmieszczenia, szlaków oraz konkretnych towarów będących przedmiotem handlu. Uczonym udało się także zdobyć cenne informacje na temat aspektów kulturowych i ekonomicznych wymiany handlowej.
Słowa kluczowe
Starożytne gospodarki, starożytny handel, amfora, archeologia biomolekularna, amfory greckie, początki wymiany handlowej
