Mechanizmy przewlekłego zapalenia wątroby
Projekt KONDEVANS2010 został poświęcony mechanizmom zapalenia wątroby. Ustanowiony na dwa lata projekt obejmował prowadzone w Niemczech badania na modyfikowanych genetycznie zwierzętach, dotyczące rozwoju przewlekłych chorób zapalnych wątroby, które są przyczyną raka wątrobowokomórkowego. Korzystano z myszy ze swoistą wobec wątroby delecją podjednostki regulatorowej NEMO (będącej modulatorem NF-κB). NF-kB jest czynnikiem transkrypcyjnym uczestniczącym w procesach apoptozy, zapalenia, przewlekłej choroby nerek i progresji nowotworowej. Nieobecność NEMO w hepatocytach wywoływała przewlekłe zapalenie i spontaniczny rozwój raka wątrobowokomórkowego. Wybrany model zwierzęcy najlepiej przedstawiał wszystkie stadia raka wątrobowokomórkowego wywołanego stanem zapalnym. W trakcie projektu przeprowadzono celowane badania swoistych procesów komórkowych z użyciem technik łączonych, korzystających z genetyki myszy i biologii komórki. Metody wysokoprzepustowe, takie jak mikromacierze ekspresji genowej, pomogły rozróżnić pomiędzy funkcjami NEMO zależnymi i niezależnymi od NF-kB, które przyczyniają się do zachowania homeostazy w wątrobie. Zmiany w strukturach wewnątrzkomórkowych, pojawiające się wraz ze stanem zapalnym, obserwowano na próbkach wątroby, pierwszorzędowych hepatocytach i fibroblastach embrionalnych myszy. Badano znaczenie autofagii i stresu oksydacyjnego w procesach śmierci hepatocytów, zapalenia wątroby i rozwoju raka wątrobowokomórkowego. Przeprowadzono analizę ekspresji genowej na próbkach wątroby, aby określić procesy, które zostają rozregulowane na wczesnych etapach stanu zapalnego. Analiza morfologiczna i czynnościowa mitochondriów nie ujawniła żadnej zależności pomiędzy nieprawidłowymi czynnościami tych organelli i śmiercią komórek wątroby. Postępujące nagromadzenie p62 w hepatocytach analizowano metodami genetycznymi i in vitro. Wyniki sugerują, że NEMO i autofagia/p62 regulują przebiegające niezależnie, istotne dla patofizjologii wątroby szlaki przeżycia. Analiza wykazała, że bodźce inne niż ligandy odpowiedzialne za śmierć komórki mogą w ich nieobecności wywoływać uszkodzenia wątroby. Definiowanie zmian komórkowych zachodzących w chorobach zapalnych wątroby przyczyni się do opracowania nowych metod leczenia w przyszłości.
Słowa kluczowe
Zapalenie wątroby, rak wątrobowokomórkowy, nowotwór złośliwy wątroby, hepatocyty, funkcje NEMO
