Struktura chromatyny afrykańskich świdrowców
Świdrowce opanowały niezwykłą strategię unikania odpowiedzi immunologicznej gospodarza poprzez okresowe zmiany wariantu glikoproteiny powierzchniowej (VSG), która ulega ekspresji na powierzchni ciała pasożyta. Wprawdzie istnieją setki genów VSG w genomie świdrowca, jednak u krążących w krwiobiegu pasożytów ulega w danym momencie ekspresji tylko jeden gen. Ekspresja genowa jest ściśle uzależniona od struktury chromatyny i dostępności transkrybowanych regionów dla różnych czynników transkrypcyjnych. Remodelowanie chromatyny jest uzależnione od wyspecjalizowanych białek, które modyfikują odpowiednie histony. Coraz więcej danych wskazuje, że histon H1 może ujemnie lub dodatnio regulować transkrypcję genu. Finansowany ze środków UE projekt "Chromatin and antigenic variation: The role of histone H1 in gene regulation in African trypanosomes" (HISTONEH1TRYP) miał za zadanie wyjaśnić mechanizm ekspresji pojedynczego allelu VSG. Prace koncentrowały się na histonie H1 i jego roli w kontrolowaniu zmienności antygenowej T. brucei. Dane eksperymentalne wskazują, że wprawdzie histon H1 jest hodowanym pasożytom niepotrzebny, jednak determinuje ich przetrwanie in vivo. Histon H1 działa poprzez zagęszczanie chromatyny w różnych regionach genomu pasożyta i tym samym reguluje transkrypcję różnych genów, w tym VSG. Łącznie wyniki projektu HISTONEH1TRYP ujawniły nieznaną dotąd rolę histonu H1 w zmienności antygenowej T. brucei i zdolności tego pasożyta do unikania reakcji odpornościowej gospodarza. Dzięki tej wiedzy możliwe będzie zaprojektowanie nowych leków, których mechanizmem działania będzie modyfikacja histonu H1.
Słowa kluczowe
Śpiączka afrykańska, Trypanosoma brucei, VSG, chromatyna, zmienność antygenowa
