Nowa generacja leków do walki z wirusem HIV
Szacuje się, że ponad 30 milionów osób na świecie jest zakażonych wirusem HIV. Jedynym sposobem na ograniczenie przenoszenia się i replikacji tego wirusa jest profilaktyka oraz stosowanie leków przeciwretrowirusowych (ARV). Obecnie istnieje 27 zatwierdzonych leków zaburzających normalne funkcjonowanie enzymów wirusa HIV niezbędnych do jego replikacji w zakażonych komórkach. Właściwa dla wirusów zdolność do mutowania enzymów i unikania ataków ze strony układu odpornościowego skutkuje występowaniem szczepów odpornych na działanie leków. W związku z tym konieczne jest ciągłe opracowywanie nowych leków o całkowicie innym sposobie działania. W tym kontekście uczestnicy finansowanego przez UE projektu HIVINNOV(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (Generation of a new class of antiretrovirals targeting HIV-cellular cofactors interactions) zaproponowali nową klasę leków przeciwretrowirusowych ukierunkowanych na interakcje pomiędzy wirusem a nosicielem. Podstawą strategii naukowców są dwie cząsteczki – kofaktory enzymu o nazwie integraza oraz białka kapsydowego. Partnerzy projektu znacząco przyczynili się do odkrycia tych kofaktorów oraz wyjaśnienia, jak ważną rolę odgrywają one w cyklu namnażania się wirusa HIV. Stworzono niewielkie cząsteczki hamujące interakcję pomiędzy integrazą a kofaktorem LEDGF, wykazujące wysoką aktywność przeciwretrowirusową. Wyniki wskazały, że cząsteczki te oddziałują zarówno podczas integracji wirusa w komórkach docelowych, jak i podczas wytwarzania cząstek zakaźnych. Cząsteczki nowej klasy leków ARV zostały przebadane in vivo na zhumanizowanym modelu mysim zakażenia wirusem HIV. Naukowcy opisali strukturę kofaktora transportyny SR2 i zidentyfikowali związki, które są w stanie blokować jego interakcje z białkiem kapsydowym. Wytypowano kilka obiecujących cząsteczek, które zostaną poddane dalszym badaniom pod kątem ich właściwości antywirusowych. Co ważne, partnerzy projektu odkryli nową rolę białek szoku cieplnego (Hsp90) w kontroli reaktywacji utajonego wirusa HIV. Opracowali również zrównoważony mysi model NGS-HIS zakażenia wirusem HIV służący do badania skuteczności leków przeciw HIV podawanych drogą doustną. Nowa generacja leków przeciwwirusowych opracowana w ramach projektu HIVINNOV to nadzieja na przezwyciężenie aktualnych problemów z lekoopornością, na które napotyka terapia ukierunkowana na zwalczanie wirusa HIV. Równie ważne są osiągnięcia konsorcjum w zakresie udostępniania leków w krajach aktywnie uczestniczących w badaniach fazy II.
