COGWATCH: wspomaganie osób po udarze w odzyskiwaniu samodzielności
Udary to druga najczęstsza przyczyna śmierci na świecie. W Europie zabijają rok rocznie ponad milion osób, co stanowi 14% wszystkich zgonów. Około jedna trzecia z 8 milionów osób w UE, które przeżyły udar, boryka się z pewnym stopniem upośledzenia fizycznego lub poznawczego, mającym wpływ na ich zdolność planowania i wykonywania czynności. Mimo iż jest już wiele systemów rehabilitacyjnych na bazie ICT, skoncentrowanych na leczeniu fizycznych objawów udaru, takich jak niedowład połowiczy, oferta w zakresie rehabilitacji zaburzeń poznawczych nie jest bogata. Partnerzy dofinansowanego ze środków UE projektu COGWATCH opracowali system rehabilitacji, który ma poprawić funkcje poznawcze osób po udarze. Udarowcy mają trudności z wykonywaniem uporządkowanych sekwencji ruchów, takich jak szczotkowanie zębów czy przygotowanie filiżanki herbaty. Często są to objawy apraksji i zespołu dezorganizacji działań (AADS). COGWATCH wykorzystuje inteligentne narzędzia i obiekty, urządzenia przenośne i do noszenia na ciele oraz systemy nowoczesnych technologii, aby zapewnić wsparcie chorym z objawami AADS. „Wydaje się nam oczywiste, że jesteśmy w stanie radzić sobie z codziennymi czynnościami” – zauważa profesor Alan Wing, koordynator projektu i pracownik Instytutu Psychologii Uniwersytetu w Birmingham. „Jednak wiele z tych na pozór prostych czynności to tak naprawdę skomplikowane zadania, złożone z dużej liczby małych kroków, które należy wykonać w prawidłowej kolejności”. Proste – a może skomplikowane – jak parzenie herbaty Naukowcy z projektu COGWATCH opracowali prototyp, który wspomaga osoby po udarze przy parzeniu herbaty – złożonej i sekwencyjnej czynności wykonywanej na co dzień. System składa się z dwóch tabletów, jednego dla pacjenta i drugiego dla lekarza, oraz z czujników przytwierdzonych do dna takich przedmiotów jak filiżanka, mlecznik i czajnik, które śledzą ich ruch, a kamera wideo rejestruje cały proces znad głowy. Na tablecie pacjent może wybrać czynność, na przykład zaparzenie filiżanki herbaty z mlekiem i cukrem. Następuje wówczas aktywacja systemu działanie-rozpoznanie, który odbiera informacje z czujników i porównuje je z modelem etapów czynności przygotowania herbaty z mlekiem i cukrem. W razie popełnienia przez pacjenta błędu przy przygotowywaniu herbaty, system sugeruje prawidłowy krok za pomocą dowolnej kombinacji wideo, audio, tekstu lub wibracji. Jak zauważa profesor Wing: „Z perspektywy pacjenta to tak jakby mieć kogoś obok siebie, kto podpowie co robić, ale jednocześnie umożliwia samodzielne działanie, jeżeli pacjent chce być niezależny”. Efekty parzenia herbaty Aby przetestować system, naukowcy z projektu COGWATCH przeprowadzili badanie randomizowane z udziałem 30 pacjentów. W porównaniu do grupy kontrolnej, uczestnicy przeszkoleni w korzystaniu z systemu COGWATCH poczynili znaczące statystycznie postępy w parzeniu herbaty. Popełniali 54% mniej błędów i potrzebowali 20% mniej czasu na zaparzenie herbaty. Lepsza opieka Poza wsparciem udarowców w odzyskiwaniu samodzielności, system COGWATCH może także zapewnić terapeutom zajęciowym sposobność pracy z większą liczbą pacjentów czy pogłębionego rozwinięcia poszczególnych umiejętności pacjenta. System już dostarcza użytecznych informacji o sprawności wykonywania czynności przez pacjenta na przestrzeni czasu. W perspektywie długofalowej COGWATCH może ułatwić wcześniejsze wypisywanie pacjentów ze szpitala, a dzięki temu obniżyć ryzyko zakażenia, umożliwić powrót do znanego środowiska domowego i zwolnić miejsca w szpitalu. Projekt COGWATCH, realizowany od 1 listopada 2011 r. do 28 lutego 2015 r., otrzymał 3,7 mln EUR dofinansowania ze środków UE. „Chcielibyśmy ostatecznie zaoferować systemy na tyle przystępne, by nadawały się do użytku domowego, tak aby na przykład każdy szpital mógł wypożyczać je swoim pacjentom” – podsumowuje profesor Wing. Link do strony internetowej projektu(odnośnik otworzy się w nowym oknie)