Badanie powiązań między antystereotypami a kreatywnością
Kreatywność i innowacja stanowią siłę napędową rozwoju społecznego, a różnorodność uważa się za czynnik wspomagający kreatywność i elastyczność myślenia. Zespół finansowanego ze środków UE projektu CREA.DIV zajął się badaniem okoliczności i przyczyn pozytywnego wpływu różnorodności społecznej na kreatywność, szczególnie w kontekście kontaktu z osobami burzącymi stereotypy. Stypendystka projektu, dr Małgorzata Gocłowska, przeprowadziła kilka eksperymentów badających wpływ kontaktu z antystereotypami. Zespół badaczy opracował nową metodę polegającą na cyfrowej obróbce zdjęć w celu pokazywania ludzi na tłach zgodnych lub niezgodnych ze stereotypami. Na przykład w jednym zestawie zdjęć znalazł się stereotypowy obraz księdza na tle kościoła chrześcijańskiego oraz antystereotypowy obraz tego samego księdza na tle meczetu. W badaniach wykorzystano szereg takich zdjęć sytuacji potwierdzających lub burzących stereotypy. Podczas eksperymentów w warunkach laboratoryjnych uczestnicy oglądali zdjęcia potwierdzające lub burzące stereotypy, a następnie wykonywali różnego rodzaju zadania kognitywne. Kontakt z antystereotypem zwiększał kreatywność u osób o niskiej osobistej potrzebie struktury (PNS), czyli takich, którym nie przeszkadza niepewność i brak struktury w otoczeniu. Z kolei u osób o wysokim wyniku PNS, czyli takich, które nie tolerują niepewności i nieuporządkowania, skuteczność kreatywnego myślenia spadła. Projekt wykazał też, że osoby o niskim PNS wolą antystereotypy, natomiast badani o wysokim PNS wolą stereotypy. Wyniki te dowodzą, jak ważne jest uwzględnienie osobowości odbiorcy przed skonfrontowaniem go z nową, nieznaną sytuacją, na przykład antystereotypem. Wyniki projektu opublikowano w czasopismach naukowych i zaprezentowano na kilku konferencjach międzynarodowych. Wnioski przedstawiono też szerszej publiczności na blogu Psychology Today. Kontestując stereotypowe poglądy poprzez eksperymenty i testy, projekt CREA.DIV pozwolił lepiej poznać okoliczności, w których antystereotypy mogą tłumić lub pobudzać kreatywne myślenie i działanie. Wyniki projektu mają istotne implikacje dla interwencji w dziedzinie różnorodności. Uwzględnienie indywidualnych potrzeb i preferencji może pomóc w wyjaśnieniu wpływu interwencji w dziedzinie różnorodności na działania.
Słowa kluczowe
Stereotypy, kreatywność, różnorodność, antystereotypy
