Lepsze samopoczucie i produktywność wynikiem zwrócenia uwagi na problem niepewności zatrudnienia
Przy obecnym klimacie gospodarczym, charakteryzującym się brakiem stabilności warunków zatrudnienia, ryzyko narażenia na niepewność zatrudnienia znacznie wzrosło. Finansowany ze środków UE projekt MULTI-JOBINSEC miał za zadanie wyjaśnienie powodów niepewności zatrudnienia – subiektywnego odczucia definiowanego jako poczucie zagrożenia ciągłości i stabilności zatrudnienia. W ramach projektu zbadano przyczyny i konsekwencje niepewności zatrudnienia z perspektywy pracownika, organizacji oraz kraju. „Przyjęliśmy podejście multidyscyplinarne, obejmujące poza zagadnieniami z zakresu psychologii pracy również czynniki związane z warunkami ekonomicznymi, polityką społeczną i charakterystyką rynku pracy” – mówi kierownik projektu, dr Beatrice Piccoli. „Ustaliliśmy, że odczucie niepewności zatrudnienia ma związek z różnymi zmiennymi, takimi jak samopoczucie psychiczne, zadowolenie z pracy i życia oraz poziom konsumpcji gospodarstw domowych”. Powiązania te różnią się w zależności od kraju pod wypływem czynników, takich jak polityka dotycząca rynku pracy, prawna ochrona pracownika, skala zatrudnienia i PKB – wszystko to może mieć wpływ na niepewność zatrudnienia wśród osób zatrudnionych. Zarówno zmienne w skali mikro (np. wiek, wykształcenie, umowy czasowe), jaki i w skali makro (np. polityka dotycząca rynku pracy, prawo chroniące pracownika, zasiłki dla bezrobotnych) odgrywają kluczową rolę w określaniu niepewności zatrudnienia. Na poziomie mikro lub indywidualnym na odczuwaną niepewność zatrudnienia wpływ mają zarówno wiek, płeć oraz stan cywilny, jak i cechy osobowości, takie jak negatywne podejście i brak poczucia kontroli. Niepewność zatrudnienia ma negatywne skutki na wielu poziomach Jeśli chodzi o konsekwencje, zespół badawczy potwierdził, że niepewność zatrudnienia ma negatywny wpływ na psychiczne i fizyczne zdrowie pracownika, a także jego psychiczne samopoczucie i stan emocjonalny. „Odkryliśmy również negatywne powiązanie pomiędzy niepewnością zatrudnienia i postawą życiową w postaci mniejszej satysfakcji z pracy i zaangażowania na rzecz pracodawcy” – mówi doktor Piccoli. Badaczka wskazuje także na możliwy negatywny związek pomiędzy niepewnością zatrudnienia a wydajnością pracy. W ostatecznym rozrachunku powszechna niepewność zatrudnienia oznacza negatywne skutki nie tylko na poziomie osobistym, ale również na poziomie przedsiębiorstwa, branży czy nawet całego kraju. Dr Piccoli ustaliła, że „większe zasoby na poziomie krajowym tworzą bufor przeciwko negatywnym skutkom odczuwania niepewności zatrudnienia”. Polityka dotycząca rynku pracy oraz prawna ochrona zatrudnienia mogą również niwelować negatywne skutki odczuwania niepewności zatrudnienia. „Jest to czynnik, który należy wziąć pod uwagę przy ocenie polityki kraju” – ujawnia badaczka. „Wyniki badania są szczególnie interesujące w powiązaniu ze strategią Komisji Europejskiej zmierzającą do zwiększenia konkurencyjności rynkowej przy jednoczesnym utrzymaniu europejskiego modelu społecznego”. Wskazówki dla przedsiębiorców chcących zmniejszyć niepewność zatrudnienia Dr Piccoli proponuje kilka rozwiązań mających na celu złagodzenie skutków niepewności zatrudnienia w postaci wzmacniania poczucia kontroli w pracy oraz innych strategii zmniejszających negatywne konsekwencje niepewności zatrudnienia. „Jedną z przyczyn niepewności zatrudnienia jest brak informacji na temat tego, co wydarzy się w przyszłości” – wyjaśnia dr Piccoli, zauważając jednocześnie, że jasna komunikacja na temat planów na przyszłość w organizacji może ograniczyć niepewność. „Otwarta komunikacja we właściwym czasie nie tylko zwiększa przewidywalność przyszłości i kontrolę nad nią, ale ma też wpływ na poczucie bycia docenianym i szanowanym przez kierownictwo”. Udział w podejmowaniu decyzji dotyczących przyszłości organizacji również zmniejsza niepewność dzięki większej przewidywalności wydarzeń. „To niedrogie rozważanie może przełożyć się na poprawę stanu zdrowia, satysfakcji z pracy i zmniejszenie absencji, podnosząc poziom zaufania i budując grany zespół”. Inną cenną techniką jest wzmocnienie istotnych umiejętności pracownika, co przekłada się na jego przekonanie o lepszych możliwościach zatrudnienia i awansu, zmniejszając jednocześnie niepewność zatrudnienia. Dostęp do doradztwa zawodowego, więcej szkoleń w zakresie uniwersalnych umiejętności oraz kultura skupiona na pracowniku (podnosząca odpowiedzialność społeczną biznesu) – to wszystkie kroki, które można podjąć w celu zmniejszenia niepewności zatrudnienia. Jeśli zostaną wzięte pod uwagę, rekomendacje te z pewnością zwiększą bezpieczeństwo zatrudnienia oraz produktywność.
Słowa kluczowe
MULTI-JOBINSEC, niepewność zatrudnienia, rynek pracy, satysfakcja zawodowa, psychologia pracy, konkurencyjność
