Zwiększanie potencjału badań w dziedzinie dziedzictwa kulturowego
Badania naukowe odgrywają kluczową rolę w konserwacji obrazów, rzeźb i innych dzieł sztuki, wykorzystując nowatorskie technologie do badania różnych właściwości artefaktów. Najnowocześniejsze narzędzia umożliwiają konserwatorom i restauratorom identyfikację materiałów i metod użytych przez oryginalnych artystów, a także ocenę ewentualnej degradacji, natomiast zaawansowane testy i monitoring gwarantują, że wszelkie prace z zakresu konserwacji/renowacji przestrzegają zasady zgodności i bezpieczeństwa dzieła sztuki. Jednakże brak dostępu do tego szerokiego zakresu technik naukowych był w przeszłości znaczącym czynnikiem ograniczającym rozwój europejskich badań w tej dziedzinie. Zadaniem finansowanego ze środków UE projektu (CHARISMA) było wypełnienie luki między społecznością konserwatorów zabytków a najbardziej zaawansowanymi badaniami materiałowymi. Aby zrealizować powyższy cel, w projekcie wzięło udział 22 czołowych instytucji ochrony sztuki, prestiżowych muzeów i placówek badawczych z całej Europy. W ramach projektu CHARISMA publikowano co dwa lata zaproszenia skierowane do badaczy z państw członkowskich lub krajów stowarzyszonych do prowadzenia badań naukowych poprzez międzynarodowy dostęp do najbardziej zaawansowanych europejskich ośrodków badawczych. Naukowcy wykorzystali najnowsze techniki laboratoryjne dostępne w kilku ośrodkach. Udostępniono im mobilny sprzęt, dzięki czemu mogli wykonać różne pomiary nieinwazyjne na miejscu bez ryzyka i kosztów związanych z przenoszeniem cennych dzieł sztuki do laboratoriów. Zapewniono dostęp do średnich i dużych ośrodków celem badania miejsca pochodzenia lub szczegółowej oceny produktów i mechanizmów deterioracji materiału. Badacze uzyskali również dostęp do dużej ilości danych analitycznych i technicznych, informacji i archiwów wiedzy na temat zbiorów historycznych, w tym obrazów, rzeźb, zabytków, rękopisów i biżuterii. Do tej pory ta ogromna ilość danych była tylko częściowo rejestrowana dla celów naukowych. Wspólne badania pomogły stworzyć portal dla celów dalszego wykorzystania wiedzy o dziedzictwie kulturowym oraz opracowania innowacyjnych instrumentów i metodologii dostosowanych do potrzeb użytkowników. Wszystkie prace były wspierane przez działania networkingowe. Cykl wydarzeń doprowadził do opracowania wspólnych europejskich standardów w dziedzinie konserwacji. Warsztaty, sesje szkoleniowe i spotkania ekspertów rozpowszechniały zaawansowaną wiedzę przez środowisko naukowe. Działania informacyjne i komunikacyjne skupiały się na promowaniu kultury współpracy między konsorcjum a środowiskiem naukowym w dziedzinie dziedzictwa kulturowego. Wprowadzając interdyscyplinarne podejście do ochrony dziedzictwa i działań restauracyjnych w Europie, projekt CHARISMA przygotował grunt pod znalezienie wspólnej płaszczyzny w badaniach bazujących na produktywnych spotkaniach nauki i sztuki.
Słowa kluczowe
Dziedzictwo kulturowe, konserwacja, dzieła sztuki, materiałoznawstwo, renowacja
