Zwalczanie roztoczy i kleszczy
Roztocze i kleszcze to owady wywołujące szkody w rolnictwie, u zwierząt gospodarskich oraz u ludzi, odpowiedzialne każdego roku z poważne straty ekonomiczne. Szkodniki te można skutecznie zwalczać przy pomocy pyretroidowych środków owadobójczych, ale w ostatnich dziesięcioleciach u owadów tych rozwija się odporność na te związki chemiczne. Założeniem projektu "Mode of action and selectivity of pyrethroids on economically important mites and ticks" (PYNAMITE) było lepsze poznanie mechanizmów działania pyretroidów. Ponadto uczeni przyjrzeli się odporności kilku gatunków szkodników na pyretroidy oraz badali, dlaczego odporność ta różni się u poszczególnych gatunków. Prace rozpoczęto od zbadania struktury kanałów sodowych napięciowo zależnych (VGSC), białka, w które celują pyretroidowe środki owadobójcze, znajdującego się na błonie komórkowej owadów. Znaleziono wiele różnic w obszarach mających bezpośrednią styczność z pyretroidami, co stanowi uzasadnienie dużych różnic w podatności poszczególnych gatunków. W ramach projektu PYNAMITE wykorzystano też techniki molekularne do przeanalizowania sekwencji genetycznych powiązanych z VGSC u wielu różnych gatunków roztoczy i kleszczy. Zidentyfikowano także różnice specyficzne dla danych gatunków, które można by wykorzystać w opracowaniu celowanych środków owadobójczych. W ramach projektu PYNAMITE zebrano wreszcie roztocze Varroa destructor (ponoszące część odpowiedzialności za ogólnoświatowej wymieranie pszczół) w koloniach pszczół w różnych miejscach Europy oraz przeprowadzono poszukiwania odporności na pyretroidy. Uczeni zawęzili odporność do określonej mutacji genu VGSC. W oparciu o te prace naukowcy zaprojektowali szybki test umożliwiający wykrywanie odporności na pyretroidy w populacjach V. destructor. Badania nad odpornością roztoczy i kleszczy na pyretroidy dostarczają nowych wiadomości oraz narzędzi, które pomogą zwalczać te szkodniki. Z czasem ich rezultaty przełożą się na powstanie skuteczniejszych środków owadobójczych do zastosowania na całym świecie.
Słowa kluczowe
Roztocze, kleszcze, odporność na środki owadobójcze, pyretroid, kanały sodowe napięciowo zależne, Varroa destructor