Limfocyty T w leczeniu białaczki
Wiele hematologicznych chorób nowotworowych leczy się przy pomocy allogenicznego przeszczepu HSCT. Skuteczność tej terapii obniżają powikłania, takie jak choroba przeszczep przeciwko gospodarzowi (GvHD) i infekcje. Do choroby GvHD dochodzi, gdy limfocyty T dawcy atakują tkanki pacjenta po przeszczepie. Aby zminimalizować te działania niepożądane, w ramach finansowanego ze środków UE projektu T-CONTROL (Donor T cells for immune control) pracowano nad metodą wykorzystania określonych limfocytów T do leczenia infekcji i nawrotów guza, a także regulacyjnych limfocytów T do leczenia GvHD. Projekt jest kontynuacją programu ALLOSTEM 6PR, w ramach którego opracowano pionierską metodę selekcji komórek, umożliwiającą izolację wielospecyficznych produktów limfocytów T. Tzw. technologia Streptamer jest oparta na cząsteczkach HLA zawierających peptydy wirusów, antygeny powiązane z guzem lub antygeny własne. Strategię tę zoptymalizowano, tworząc standardową procedurę operacyjną do klinicznego izolowania limfocytów T specyficznych dla różnych wirusów (CMV, EBV, adenowirus) lub antygenów guza (proteinaza 3, NY-ESO-1, WT-1, RHAMM oraz PRAME, MiHA HA-1). Swoiste dla wirusa limfocyty T będą pobierane od odpornych osób, a przeciwnowotworowe limfocyty T od osób zdrowych. Limfocyty T specyficzne dla wielu wirusów zostały przetestowane za pomocą różnych kombinacji technologii Streptamer pod kątem zdolności do optymalnej selekcji odpowiednich mieszanin limfocytów T. Na koniec przeanalizowano skuteczność produktów komórkowych w kontrolowaniu infekcji i nawrotów w odpowiednich systemach testowych. Konsorcjum przeprowadziło także zakrojoną na szeroką skalę izolację regulacyjnych limfocytów T, a metoda ta jest aktualnie przystosowywana do zastosowań klinicznych GMP. Ten produkt regulacyjnych limfocytów T można także wykorzystać do zapobiegania odrzucaniu przeszczepu, a także w leczeniu chorób autoimmunologicznych. W badaniu nierandomizowanym fazy I/II dotyczącym wielospecyficznych produktów komórkowych wyselekcjonowanych metodą Streptramer uczestniczyło 13 pacjentów. Celem badania było zademonstrowanie efektów dotyczących profilu bezpieczeństwa terapii komórkowych oraz ich skuteczności. Podsumowując, metoda opracowana przez zespół T-CONTROL wykazała duży potencjał w zakresie zwiększenia skuteczności allogenicznych przeszczepów komórek macierzystych dzięki znacznemu ograniczeniu występowania ostrej i przewlekłej choroby GvHD i uniknięciu potencjalnych działań toksycznych związanych z immunosupresją po przeszczepie. Ta metoda umożliwi lekarzom wykonywanie allotransplantacji u dużo szerszej grupy pacjentów.
Słowa kluczowe
Nowotwory hematologiczne, przeszczep krwiotwórczych komórek macierzystych, limfocyty T, T-CONTROL, Streptamer
