Rozwój terapii komórkami macierzystymi
Główną przeszkodą w popularyzacji terapii komórkowych jest konieczność hodowania komórek ex vivo w celu uzyskania ilości wystarczających do leczenia pacjentów. Standardowe procedury postępowania w terapii komórkowej wymagają klinicznej jakości laboratorium do hodowli komórek, która jest kosztownym procesem. Aby zmniejszyć koszty hodowli komórek do terapii komórkowych, zainicjowano finansowany przez UE projekt REACH (Bioreactor for stem cell therapy), którego celem było opracowanie bioreaktorów komórkowych. Bioreaktory są zamkniętymi układami, w których komórki mogą wzrastać w ściśle kontrolowanych warunkach przy ciągłym dopływie tlenu i substancji odżywczych. Działania projektu dotyczyły głównie optymalizacji zamkniętych układów hodowli śródmiąższowych komórek macierzystych (MSC), obecnych w wielu tkankach i powszechnie wykorzystywanych w terapiach komórkowych. Główne wysiłki, zmierzające do dostarczenia zgodnych z dobrą praktyką produkcyjną protokołów hodowli w jakości klinicznej, obejmują tworzenie nowych powierzchni i warunków hodowlanych. Korzystając z tego systemu, partnerom projektu udało się wyhodować setki milionów komórek zwykle wymaganych w terapiach komórkowych. Szeroko zbadano również rozwój komórek w nowym systemie. Jedną z głównych zalet bioreaktorów jest możliwość monitorowania i kontrolowania środowiska hodowli. W tym kontekście uczestniczące w projekcie REACH małe i średnie przedsiębiorstwa opracowały zoptymalizowane czujniki poziomu tlenu, pH i wielkości biomasy. Opracowano też wbudowany w bioreaktor układ bezprzewodowego przesyłania danych, co znacząco udoskonaliło system. Komórki uzyskane w stworzonym na potrzeby projektu reaktorze Scinus zostały porównane z komórkami macierzystymi z tradycyjnych hodowli. Analiza wykazała, że komórki wyhodowane w nowym bioreaktorze są bezpieczne oraz posiadają podobne funkcje i fenotyp co standardowo hodowane komórki macierzyste. Podsumowując, technologia REACH stanowi łatwą i niedrogą metodę uzyskiwania jakości klinicznej MSC do zastosowań w medycynie. Wyniki badania umożliwią wytwarzanie komórek macierzystych na dużą skalę, przez co terapia komórkowa stanie się dostępna dla większej liczby pacjentów.
Słowa kluczowe
Terapia komórkowa, śródmiąższowe komórki macierzyste, REACH, bioreaktor, komórki macierzyste
