Wymiany naukowe dla poprawy zdrowia społeczeństwa afrykańskiego
Większość krajów zachodnich rutynowo gromadzi i przechowuje wyczerpujące dane na temat zdrowia społeczeństwa. Jednak gdy tego rodzaju informacje nie są dostępne, skutecznym rozwiązaniem zastępczym mogą okazać się pośrednie metody gromadzenia danych. W ramach finansowanej ze środków UE inicjatywy PHTRE (Improving population health through research exchanges) wykorzystano program wymiany naukowej, aby wesprzeć jedno z prowadzonych już badań. Od 1992 roku południowoafrykański Uniwersytet Witwatersrand prowadzi w Agincourt ośrodek badawczy zajmujący się analizą stanu zdrowia społeczeństwa. Dzięki długoterminowemu badaniu zgromadzono do tej pory szczegółowe dane medyczne ponad 100 000 osób. Celem inicjatywy IPHTRE nie było w tym kontekście dostarczenie danych naukowych per se, lecz zwiększenie potencjału badania prowadzonego przez wspomniany uniwersytet. Projekt był częścią sieci INDEPTH 7PR grupującej badania w zakresie populacji prowadzone pod podobnym kątem w Afryce i Azji. Działania podjęte w ramach inicjatywy IPHTRE dotyczyły pięciu obszarów badawczych: autopsji słownych, oceny zdrowia osób dorosłych i procesu starzenia się w Afryce, wpływu prowadzonych wykazów na ludność, rozmieszczenia geograficznego osób zarażonych wirusem HIV oraz skutków padaczki u mieszkańców afrykańskich obszarów wiejskich. Pierwsze zagadnienie – autopsja słowna – oznacza ustalenie przyczyny zgonu na podstawie rozmów z członkami rodziny zmarłego. Metoda ta ma istotne znaczenie dla opracowania wiarygodnych profili przyczyn zgonów w społecznościach, w których przyczyna śmierci często nie zostaje wskazana, a także umożliwia analizy porównawcze pomiędzy różnymi populacjami. Badania prowadzone przez zespół projektu IPHTRE wsparły działania Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na rzecz standaryzacji wspomnianej techniki, a także pomogły udoskonalić model komputerowy, który przypisuje zmarłym przyczynę śmierci według standardów WHO. Naukowcy przyjrzeli się również kondycji zdrowotnej dorosłych mieszkańców Afryki. Ich wysiłki okazały się cennym wsparciem dla badania nad stanem zdrowia starszych Afrykańczyków. Kolejnym osiągnięciem inicjatywy była analiza punktu widzenia społeczności, która wzbogaciła południowoafrykańskie badanie o cenne dane naukowe. Zespół przyjrzał się odczuciom i zakresowi, w jakim uczestnicy badania rozumieli cel swojego udziału w nim. Prace projektowe w dziedzinie HIV/AIDS pomogły wyjaśnić zaobserwowane wzorce epidemii, które w przeciwnym wypadku byłyby trudne do wykrycia. Wsparto tym samym działania na rzecz powstrzymania rozprzestrzeniania się wirusa HIV i pomocy osobom nim zarażonym. Wysiłki badawcze, których przedmiotem była padaczka, również przyczyniły się do zdobycia nowych informacji na temat charakteru problemu w Afryce. Podsumowując, wymiany naukowe zorganizowane dzięki projektowi IPHTRE okazały się cennym wsparciem dla długoterminowego afrykańskiego badania dotyczącego stanu zdrowia tamtejszego społeczeństwa.
Słowa kluczowe
Wymiany naukowe, zdrowie, autopsja słowna, zdrowie społeczeństwa, IPHTRE
