Ochrona roślin w UE przed importowanymi patogenami
Globalizacja i nowoczesny handel przyczyniają się do zwiększenia objętości transportu materiału roślinnego na całym świecie. Rośliny i produkty roślinne importowane do krajów europejskich mogą być źródłem obcych szkodników i patogenów. Aby zapobiec rozprzestrzenieniu się ich na kolejne terytoria, krajowe organizacje ochrony roślin potrzebują wiarygodnych metod identyfikacji tych niepożądanych organizmów. W ramach finansowanej przez UE inicjatywy Q-COLLECT (Coordination and collaboration between reference collections of plant pests and diseases for EU plant health policy) utworzono rejestr istotnych szkodników i patogenów roślin, przechowywanych w kolekcjach referencyjnych w całej Europie. Te kolekcje fitosanitarne są ważnym źródłem wiedzy dla naukowców o szkodliwych dla roślin organizmach oraz umożliwią wykrywanie i monitorowanie ich ruchu granicznego. Kolekcje fitosanitarne są rozproszone w europejskich laboratoriach, uczelniach i instytutach badawczych, dlatego uczestnicy projektu Q-COLLECT postanowili skoordynować, udoskonalić i ustandaryzować zawarte w nich informacje. Aby stworzyć odpowiedni rejestr, uczestnicy projektu zbierali dane na temat typów organizmów powiązanych z roślinami, zawartych w kolekcjach, jak również wielkości i jakości poszczególnych kolekcji. Umożliwiło to określenie braków i zasugerowanie udoskonaleń kolekcji, dzięki czemu mogłyby lepiej odzwierciedlać różnorodność i rozprzestrzenienie ważnych patogenów i szkodników roślin. W projekcie Q-COLLECT opracowano ponadto wytyczne dotyczące bezpiecznego pozyskiwania próbek organizmów podlegających kwarantannie. Są to potencjalnie szkodliwe patogeny roślin, które albo nie występują w UE wcale, albo nie są w niej rozpowszechnione. Jako że wwożenie tych organizmów do UE jest zakazane, próbki referencyjne mają zastosowanie podczas badań przesiewowych materiału importowanego do Europy i eksportowanego z niej. Aby dać badaczom dostęp do kolekcji referencyjnych i baz danych organizmów podlegających kwarantannie, uczestnicy projektu Q-COLLECT stworzyli portal internetowy. Zebrano w nim odrębne fizycznie kolekcje fitosanitarne, dzięki czemu można w jednym miejscu uzyskać dostęp online do większej liczby gatunków referencyjnych. Zmniejszenie ryzyka przekroczenia granic UE w obu kierunkach przez skażone ładunki pozwoli lepiej chronić rośliny europejskie przed obcymi szkodnikami i patogenami. Będzie to również sprzyjać dobrym stosunkom UE z międzynarodowymi partnerami handlowymi.
Słowa kluczowe
Rośliny, importowane patogeny, szkodniki roślin, Q-COLLECT, kolekcje referencyjne, organizmy podlegające kwarantannie
