Konsekwencje sekularyzmu w kulturze żydowskiej
Obserwujemy rosnące zainteresowanie świecką kulturą żydowską oraz tym, co wyróżnia ją spośród innych form świeckości. W obrębie kultury żydowskiej współistnieją różne rodzaje środowisk historycznych i intelektualnych, przez co sekularyzm Żydów jest zróżnicowany i szeroko rozpowszechniony. Uwzględniając tę różnorodność żydowskich nurtów świeckich, uczestnicy projektu JST (Basic models of Jewish secular thought), finansowanego ze środków UE, analizują poglądy i obyczaje składające się na egzystencję współczesnych Żydów. Takie zróżnicowanie poglądów jest wynikiem różnorodności uwarunkowań historycznych i odmienności nurtów intelektualnych. Tło filozoficzne dla badań stanowi edukacja, prawo, historia i polityka. W pracach wykorzystano trzy różne modele: model radykalny, pluralistyczny oraz półreligijny. Badanie te wspierają ideę różnorodności sprzeczności występujących w nowoczesnym świecie, jak w przypadku dorobku Barucha Spinozy. Koncepcje filozoficzne Spinozy zamierzenie łączyły w sobie tradycję religijną z nurtem świeckim. Jest to wyraźne w książce pt. The Role of Contradictions in Spinoza's Philosophy: The God-Intoxicated Heretic (Routledge, 2016). Praca ta wspiera badania w ramach projektu JST. Z kolei napięcia spowodowane mieszaniem się ortodoksyjnych form judaizmu ze współczesnym sekularyzmem i ideałami feminizmu są tematem drugiej książki: Women of the Wall: Navigating Religion in Sacred Sites. Książka ta opisuje zmagania izraelskiej organizacji feministycznej Neshot HaKotel (ang. Women of the Wall), która walczy o zezwolenie na modlitwę przy Ścianie Płaczu dla kobiet. Ściana Płaczu jest najświętszym miejscem judaizmu. Wspomniane opracowanie zawiera pierwsze kompletne studium wielowymiarowych problemów stojących przed kobietami z Women of the Wall. Obok książki wydano na temat także szereg artykułów. Koncentrują się one wokół aspektów prawa, edukacji, filozofii i literatury, związanych z sekularyzmem kultury żydowskiej, a ponadto analizują prace wielu znaczących żydowskich myślicieli z nurtu świeckiego. Dzięki tej analizie i wspomnianym publikacjom w przyszłości będzie można odnieść się do wielu szerszych problemów, takich jak zależności między państwem a religią. Te dotyczą z kolei religijnego pluralizmu, praw mniejszości i spornych świętych miejsc sakralnych. Dalsze badania i powiązane prace przyczynią się do rozwoju badań nad świecką kulturą żydowską, a także do umocnienia współpracy między wybitnymi naukowcami i instytucjami w Europie i w Stanach Zjednoczonych.
Słowa kluczowe
Sekularyzm kultury żydowskiej, polityka światowa, kultura, JST, poglądy, obyczaje
