Na drodze do przynależności międzynarodowej
Prace w ramach projektu NOSTALGIAFUTURE (Nostalgia for the future: Transnational belonging as a socio-cultural resource in Europe's eastern peripheries) podjęto w okresie istotnych zmian historycznych na pograniczach Europy. Gdy rozpoczynał się rok 2013, trwały intensywne wymiany kulturowe między Finlandią i Rosją, a Chorwacja miała wkrótce zostać 28. państwem członkowskim UE. Czerpiąc z antropologii kultury, historii oraz geografii demograficznej, kulturowej i politycznej, badacze zajęli się zdefiniowaniem, udokumentowaniem i wyjaśnieniem zaangażowania dwóch społeczności nostalgicznych w spotkania transgraniczne i wspólne inicjatywy ochrony dziedzictwa na przestrzeni ostatnich 20 lat. Poprzez towarzystwa ojczyźniane i inne organizacje obie te grupy, czyli Finowie z cedowanych obszarów Karelii oraz Włosi z Istrii, Wenecji Julijskiej i części Dalmacji, działają aktywnie w obszarze pomocy humanitarnej, zdrowia publicznego, ochrony środowiska, turystyki, dziedzictwa kulturowego i sztuki. W ramach projektu podjęto szereg działań, takich jak lokalizowanie i analizowanie literatury akademickiej i istotnych dokumentów, monitorowanie i analiza mediów oraz prace w terenie, przede wszystkim wywiady. Partnerzy projektu NOSTALGIAFUTURE uczestniczyli w konferencjach akademickich, prezentowali wyniki badań w mediach, publikowali artykuły w akademickich pismach naukowych i przygotowali propozycję opublikowania książki akademickiej. Inicjatywa objęła też wspólny warsztat, z którego materiały zostaną opublikowane w monografii. Dla obu społeczności nostalgicznych naukowcy zbadali elementy dziedzictwa kulturowego, zarówno materialne (fotografie, dzieła sztuki, przedmioty codziennego użytku i inne przedmioty znajdujące się w kolekcjach prywatnych, muzeach i innych magazynach), jak i niematerialne (panoramy miast, budynki publiczne, miejsca pamięci i krajobrazy naturalne). Do tej ostatniej kategorii zaliczają się również opowieści, wierzenia i tradycje wraz z ich przejawami w tekstach kulturowych i rytuałach. Z powodzeniem realizowany jest transfer wiedzy do środowisk akademickich i szerszych kręgów, a dzięki działaniom popularyzatorskim udało się dotrzeć również do decydentów politycznych i opinii publicznej. W witrynie projektu udostępniane są istotne informacje i łącza do różnorodnych obrazów i filmów z archiwów cyfrowych projektu NOSTALGIAFUTURE. Wykonane prace pozwoliły lepiej zrozumieć znaczenie dziedzictwa kulturowego jako czynnika mogącego albo wspomagać, albo utrudniać rozwój kultury tolerancji niezbędnej dla integracji transgranicznej.
Słowa kluczowe
Przynależność międzynarodowa, społeczności nostalgiczne, transgraniczne, pogranicza, dziedzictwo
