Molekularne podstawy funkcjonowania i chorób nerek
GATA3 jest czynnikiem transkrypcyjnym regulującym ekspresję genów w różnych tkankach podczas rozwoju. Mutacje GATA3 odpowiadają za zespół niedoczynności przytarczyc, dysplazji nerek i głuchoty (HDR), schorzenie powodujące aplazję i nieprawidłowe funkcjonowanie nerek. Ponadto obniżony poziom GATA3 skutkuje rakiem nerkowokomórkowym. Podczas finansowanego przez UE projektu GATA3 IN KIDNEY (The role of the transcription factor GATA3 in kidney function and disease) badano funkcję GATA3 w nerkach, a w szczególności jego rolę w rozwoju kłębuszków, w stanie homeostazy i podczas odpowiedzi na uszkodzenie. W tym celu naukowcy mierzyli poziom GATA3 w rozwijających się i dojrzałych nerkach, jak również w warunkach kłębuszkowego zapalenia nerek. Dodatkowo przebadano rolę GATA3 w różnych szlakach sygnalizacyjnych i rozpoczęto identyfikację jego genów docelowych. Immunohistochemiczna ewaluacja GATA3 pokazała, że jego ekspresja zachodzi w podgrupie progenitorowych komórek podścieliska na wczesnych etapach rozwoju nerek, jak również w ich komórkach potomnych u dorosłej myszy i w nerkach u ludzi. Wskazuje to na jego rolę w specjacji niezróżnicowanych komórek progenitorowych w kierunku zróżnicowanych komórek potomnych. Ponadto GATA3 okazał się być dobrym markerem progenitorowych komórek podścieliska nerki. U myszy heterozygotycznych względem GATA3 badacze wykryli mniej komórek mezangialnych, co podkreśla istotność GATA3 w prawidłowym rozwoju kłębuszków nerkowych. Ponadto białko GATA3 okazało się nowym wczesnym markerem prekursorów komórek mezangialnych. Kieruje ich dalszym różnicowaniem, a jego rola nie jest dublowana przez inne białko. Dodatkowo myszy te mogą stanowić dobry model do badania występujących u chorych na HDR nieprawidłowości nerek. Reasumując, ustalenie, że GATA3 stanowi dobry marker komórek mezangialnych u osób zdrowych i chorych, może przełożyć się na zastosowania klinicznie w ocenie proliferacyjnego kłębuszkowego zapalenia nerek.
Słowa kluczowe
Nerka, GATA3, niedoczynność przytarczyc, dysplazja nerek, głuchota, kłębuszkowe zapalenie nerek, komórki mezangialne
