Etnografia i archeologia w regionach alpejskich
Społeczności alpejskie zostały ukształtowane między innymi przez lokalne elementy historyczne i archeologiczne, odzwierciedlające złożoną dynamikę między życiem i jego otoczeniem. Celem finansowanego ze środków UE projektu ETHWAL (Ethnoarchaeology of western Alpine upland landscapes: Italian and French case studies) było zbadanie tej dynamiki na różne sposoby. Uczeni opracowali etnoarcheologiczną koncepcję opisującą sposób, w jaki społeczności wykorzystują te tereny jako archeologiczne krajobrazy górskie, aby chronić regionalne budowle i wspierać sezonowe praktyki rolnicze. W ramach projektu pracowano też nad modelem etnoarcheologicznym opartym na systemie informacji geograficznej (GIS), który można by stosować do różnych analiz antropologicznych i archeologicznych. Aby zrealizować te założenia, połączono podejścia etnoarcheologiczne i etnohistoryczne, archeologię krajobrazu, analizę przestrzenną i archeologię. Badacze przygotowali nową strategię, umożliwiającą interpretację interakcji między ludźmi i środowiskiem w zachodnich Alpach, a w szczególności w Vallée de Freissinières we Francji oraz Val Maudagna we Włoszech. Prace terenowe objęły analizę lipidów, fotogrametrię, analizę gleby i fluorescencję rentgenowską, a ich celem było zgromadzenie szczegółowych danych archeologicznych, etnograficznych i historycznych. Następnie dane te przeanalizowano przy pomocy obliczeń statystycznych i systemów GIS. Dzięki tym pracom, uczestnicy projektu ETHWAL określili czynniki wywołujące zmiany w historycznych krajobrazach górskich zachodnich Alp, odnotowując, że procesy historyczne wpływały na ludzką obecność bardziej niż ograniczenia środowiskowe. Wykorzystano dane etnoarcheologiczne i etnohistoryczne do wspierania ochrony i zarządzania budowlami na badanych terenach. Ponadto zespół ocenił ochronę obszarów aktywności na terenach w zależności od pór roku. Nowe obserwacje procesów związanych z tworzeniem się i transformacją krajobrazów górskich Alp pomogły w poszerzeniu wiedzy naukowej z tej dziedziny. Wiedza ta przyda się w rozwijaniu archeologii krajobrazu, historii krajobrazu i ekologii człowieka, a ponadto może pomóc w stosowaniu analizy przestrzennej w kontekście etnoarcheologicznym. Wyniki badań udostępniono różnym interesariuszom, w tym społecznościom lokalnym i prawodawcom, aby pomóc w tworzeniu strategii zarządzania krajobrazami alpejskimi. Owocem omawianego badania mogą być nowe instrumenty polityczne, wspierające ochronę dziedzictwa kulturowego i tożsamości w regionie.
Słowa kluczowe
Alpejski, archeologia, krajobraz górzysty, etnohistoryczne, analiza przestrzenna
