Badanie natury widzenia
Zdolność widzenia jest rezultatem wizualnego przetwarzania światła przez układ wzrokowy. Układ ten obejmuje oko, korę wzrokową i inne części mózgu. Złożone funkcje tego układu obejmują odbiór światła, przekształcenie jednoocznych reprezentacji w percepcję dwuoczną, ocenę odległości między obiektami a ciałem oraz kierowanie ruchem. Wieloletnie badania dostarczyły nieocenionej wiedzy na temat funkcjonowania i niektórych podstawowych mechanizmów widzenia, lecz wiele kwestii pozostaje nierozwiązanych. Uczestnicy finansowanego przez UE projektu OPAL (Optical and adaptational limits of vision) badali mechanizmy, dzięki którym oko może wyostrzyć zdegradowane, nieprawidłowe lub nieostre obrazy siatkówkowe. Ponadto zajęto się wpływem czynników dobowych na funkcjonowanie wzroku. W badaniach nad aberracją chromatyczną — gdy soczewki nie skupiają wszystkich kolorów do tego samego punktu zbieżności — naukowcy odkryli, że za poszczególne różnice odpowiada po części grubość soczewki. Ponadto wyjaśniło się, dlaczego zjawisko to jest powszechniejsze wśród ludzi starszych. Naukowcy ustalili, że w przypadku ludzi z utratą centralnego pola widzenia poprzeczną aberrację chromatyczną (TCA) można korygować indukując dodatkowe obwodowe TCA. Stworzenie pierwszych modeli oczu w pełni bazujących na optycznej koherentnej tomografii (OCT) powinno pomóc w zrozumieniu zaburzeń widzenia związanych ze zwyrodnieniami oczu. Przy użyciu określonych, rutynowych działań psychofizycznych, konsorcjum oceniało widzenie osiowe i pozaosiowe pod względem wrażliwości na kontrast i rozdzielczości oraz ostrości detekcji. Co interesujące, odkryto, że widzenie w obrębie dołka środkowego polepsza się po przedłużonej ekspozycji na nieostry obraz, lecz efekt ten jest niwelowany w przypadku nieostrego widzenia obwodowego. Naświetliło to istotność widzenia obwodowego przy projektowaniu soczewek do spowalniania postępów krótkowzroczności. W projekcie OPAL opracowano nowy zintegrowany instrument optyczny do pomiarów światła rozproszonego w formie przenośnego urządzenia optoelektronicznego, które przetestowano u pacjentów z zaćmą. Wyniki wykazały dobrą korelację z danymi psychofizycznymi oraz klinicznym stopniowaniem gęstości zaćmy. Odkrycia uczestników badania OPAL mają bezpośrednie konsekwencje dla strategii korekcji optycznej (okulary, chirurgia refrakcyjna), jak również zrozumienia, jak różne mono- oraz polichromatyczne aberracje ograniczają widzenie i czułość w warunkach słabego oświetlenia.
Słowa kluczowe
Oko, optyka, układ wzrokowy, poprzeczna aberracja chromatyczna, soczewka, widzenie obwodowe, katarakta
