Aspekty społeczne religijności
Organizacje religijne różnią się w sposobach wykorzystywania wiary krzewionej wśród swoich wyznawców do wytworzenia kultury sygnalizacji społecznej. Na przykład udział w publicznych obrzędach religijnych stanowi dla otoczenia sygnał religijności, a sygnalizowanie społeczne jest realizowane właśnie poprzez obserwowanie zachowań innych osób. Badacze z projektu RELIGION (A theory of religious organizations) zajęli się stworzeniem modelu łączącego w zadowalający sposób aspekty indywidualne i społeczne religii. Zbadano proces przechodzenia państewek szwajcarskich z religii katolickiej na protestancką. W ramach badania porównano katolicyzm, który kładzie nacisk na obrzędy jako metodę sygnalizowania religijności, z kalwinizmem, w którym największą wagę przykłada się do odpowiednich zachowań, badając również tutaj możliwości sygnalizowania religijności. Nowa metoda umożliwiła porównanie tych dwóch religii i szczegółową analizę przyczyn, dla których różne osoby mogą preferować jedną, a nie drugą z nich. Sporządzono taksonomię organizacji religijnych kładących nacisk na rytuały. Zwrócono uwagę na poziom zaangażowania wiernych, siłę wiary i nastawienia do innych członków religii i innowierców. Aby zamodelować organizacje religijne kładące nacisk na zachowanie, partnerzy projektu RELIGION stworzyli model formalny autosygnalizacji charakterystycznej dla religii protestanckich, czerpiąc z prac socjologa Maksa Webera. Prace pozwoliły dokonać normatywnego i politycznego porównania obu typów organizacji religijnych. Badania historyczne umożliwiły lepsze poznanie procesu reformacji prowadzonej przez Kalwina w Genewie i przeprowadzenie analizy religii z punktu widzenia podmiotów gospodarczych. Badacze brali też pod uwagę relacje między religiami, dynamikę przekonań religijnych i zaangażowania oraz wpływ pozytywnych i negatywnych zmian dobrobytu społeczeństwa na zaangażowanie i przekonania religijne. Wykazano, że zmiany pozytywne zmniejszają zaangażowanie i zwiększają polaryzację przekonań, natomiast zmiany negatywne mogą przekładać się na zwiększenie zaangażowania. Wynikiem prac była platforma do porównywania i oceny implikacji działalności organizacji religijnych dla dobrobytu. Wskazano też warunki, w których religia może poprawić lub pogorszyć dobrobyt całego społeczeństwa, i to zarówno w przypadku osób świeckich, jak i religijnych.
Słowa kluczowe
Religijność, organizacje religijne, sygnalizacja społeczna, obrzędy, katolicki, protestancki
