Biologia białek z palcem cynkowym
Zgodnie z niedawnymi obserwacjami geny kodujące kasetę skojarzoną z czynnikiem Krüppel (KRAB) białek z palcem cynkowym (ZNF), które są ewolucyjnie zachowawczą rodziną czynników transkrypcyjnych, ulegają ekspresji głównie w jądrach i mózgu płodów. Do ich funkcji należy represja transkrypcji promotorów polimerazy I, II i III RNA, wiązanie i splicing RNA, jak również regulacja czynności jądra komórkowego. Podczas finansowanego przez UE projektu KRAB-ZNF (KRAB zinc finger gene biology in evolution and disease) naukowcy zamierzali poznać funkcje genów KRAB ZNF w kontekście ewolucji i chorób. W tym celu zespoły badawcze nawiązały współpracę, aby badać biologię genów KRAB-ZNF oraz skorelować ich ekspresję i funkcję ich białek z długowiecznością, płodnością i zdolnościami poznawczymi u różnych gatunków ptaków i ssaków. Prace obejmowały też analizę roli SNP w genach istotnych dla mózgu i zachowań społecznych naczelnych, jak również potencjalnej roli białek docelowych KRAB-ZNF w chorobach człowieka. Korzystając z dotychczasowej wiedzy, naukowcy dostarczyli nowych danych doświadczalnych oraz danych uzyskanych po zaburzeniu funkcji z użyciem małych molekuł. Uzyskane dane zawarto we wszechstronnej, dostępnej za darmo bazie danych. Oprócz badania funkcji genów KRAB-ZNF w ewolucji i ontogenezie naczelnych konsorcjum uzyskało też ważne informacje na temat ich wzorców ekspresji w nowotworach złośliwych i prawidłowych tkankach człowieka. Uzyskana wiedza może posłużyć za podstawę badań nad indukowanymi komórkami pluripotencjalnymi. Pomogłoby to nakreślić funkcje różnych białek KRAB-ZNF w różnicowaniu komórek i organogenezie. Podsumowując, zważywszy na regulatorową rolę białek KRAB-ZNF, opisanie ich ekspresji podczas ewolucji oraz funkcji w komórkach ujawni nowe szlaki kluczowych procesów, zachodzących w zdrowych organizmach i w przebiegu chorób.
Słowa kluczowe
Ewolucja, białka KRAB z palcem cynkowym, długowieczność, zdolności poznawcze, nowotwór złośliwy
