Wyparcie potęg żeglugi na Morzu Śródziemnym przez Europę Północną
Ponieważ dokumenty na temat gospodarki we wczesnym okresie istnienia nowożytnej Europy umożliwiające analizę wielokrotną są nieliczne, a badania dotyczące sektora morskiego ograniczone, niewiele wiadomo o tym, w jaki sposób angielska i holenderska żegluga wyprzedziła regionalne potęgi na Morzu Śródziemnym w XVII w. Aby znaleźć odpowiedź na to pytanie, zespół finansowanego ze środków UE projektu LUPE (Sailing into modernity: Comparative perspectives on the sixteenth and seventeenth century European economic transition) analizował zmiany gospodarcze we wczesnym okresie istnienia Europy nowożytnej na podstawie badania porównawczego warunków umownych i działalności gospodarczej żeglarzy pracujących w regionie Morza Śródziemnego. Aby osiągnąć swoje cele, zespół projektu LUPE badał alternatywne dowody w formie dokumentów pochodzących z archiwów sądowych i notarialnych. Wyniki pokazują, że warunki umowne załóg z północy zapewniały względną przewagę angielskim i holenderskim kupcom, którzy chcieli działać w regionie Morza Śródziemnego. Partnerzy projektu ustalili, w jaki sposób angielskie ustawodawstwo odnoszące się do sporów dotyczących zatrudnienia w sektorze żeglugi morskiej istotnie ograniczyło zwyczajowe systemy płatności żeglarzy, stanowiące połączenie wynagrodzenia za pracę najemną i mikroprzedsiębiorczości. Poprzez znaczne ograniczenie tradycyjnych wolności żeglarzy ustawodawcy stworzyli strukturę umowną, która była później stosowana w przypadku pracowników najemnych po rozpoczęciu rewolucji przemysłowej. Poszczególne linie badań prowadzonych w ramach projektu w całej Europie wykazały, że przepisy prawne odnoszące się do płac i sporów dotyczących płac były o wiele bardziej skomplikowane niż wcześniej sądzono. Zespół projektu stworzył bazę danych zawierającą informacje o płacach, które będą dostępne dla ogółu społeczeństwa. Zespół projektu LUPE stwierdził, że działania prowadzone w ramach mikroprzedsiębiorczości przez załogi miały zaskakująco stabilny charakter. Zespół wykazał również bezpośredni związek między sporami dotyczącymi żeglarzy w rejonie Morza Śródziemnego a rozwojem prawa w Europie Północnej. Odnosi się to do działań rządów na rzecz poszerzenia ich zasięgu jurysdykcyjnego i kontrolowania działalności gospodarczej ich obywateli poza granicami państwa. Zespół projektu LUPE z powodzeniem udowodnił, że prawne i finansowe różnice w traktowaniu załóg miały kluczowe znaczenie dla rozwoju gospodarek Europy Północnej. Ustalenia te mogą rzucić nowe światło na kwestie współczesne, np. wyjaśnić, w jaki sposób dojrzałe gospodarki reagują na kryzysy strukturalne i silną konkurencję ze strony wschodzących potęg gospodarczych i politycznych.
