Obywatelstwo w zmieniającym się globalnym świecie
Pytania, teorie i problemy koncentrujące się wokół obywatelstwa należą do podstawowych kwestii dla dużej części dyskursu politycznego. Współczesne państwo narodowe ulega coraz silniejszemu rozdrobnieniu na tożsamości regionalne, stając wobec problemów związanych z integracją nowych grup społecznych oraz podlegając przekształceniu pod wpływem podmiotów ponadnarodowych i międzynarodowych. W projekcie OECUMENE (Citizenship after Orientalism) badano subiektywne doświadczenia polityczne poza Europą, przeprowadzając analizę porównawczą genealogii obywatelstwa na granicach Europy. Badania koncentrowały się na oddziaływaniu między obywatelstwem (rozumianym jako proces, za sprawą którego subiektywne doświadczenie polityczne jest uznawane i odgrywane) a orientalizmem (proces, dzięki któremu Europa uznawana jest za miejsce narodzin uniwersalnych idei, takich jak demokracja, świeckość, prawa człowieka i kapitalizm). Przy pomocy metodologii z zakresu badań genealogicznych uczeni starali się umiejscowić pochodzenie, interpretacje i mutacje idei i działań w ich trajektoriach historycznych i kulturowych. Biorąc pod uwagę centralną rolę obywatelstwa dla legitymizacji UE, badanie pochodzenia idei dotyczących (europejskiego) obywatelstwa poprzez porównanie zmian zachodzących w świecie judeochrześcijańskim z buddyzmem, konfucjanizmem, islamem i hinduizmem oznacza, że konieczne jest ponowne zdefiniowanie obywatelstwa europejskiego. Uczestnicy projektu OECUMENE dokonali krytycznej analizy argumentu wyjaśniającego sukces europejskiego kapitalizmu pod względem różnic struktur społecznych, które w efekcie zapobiegły pojawieniu się obywateli w społeczeństwach orientalnych. Zespół zbadał, w jaki sposób jednostki pełnią rolę obywateli świata/na świecie, odrzucając koncepcję, zgodnie z którą podmiot oparty na prawach był wyłącznie europejskim wynalazkiem. Przeciwstawiając się kolonialnym, imperialistycznym i orientalistycznym historiom obywatelstwa, projekt OECUMENE przyczynił się do odświeżenia obrazu europejskiego obywatelstwa w oparciu o prawdziwie porównawcze badania.
Słowa kluczowe
Obywatelstwo, państwo narodowe, orientalizm, imperializm, kapitalizm, genealogia, kolonializm, prawa
