Pułapki na kuczmany z wykorzystaniem moczu Współpraca naukowców europejskich zaowocowała innowacyjnym narzędziem do zwalczania chorób zwierzęcych przenoszonych przez wektory. Jest to pułapka zawierająca substancje uzyskane z moczu, które zwabiają owady. Zdrowie © Shutterstock Choroby zwierzęce, które zmniejszają produkcję rolną, wymagają ścisłego monitorowania i zwalczania. Kuczmany często przenoszą wirusy chorobotwórcze, jak wirus choroby niebieskiego języka i wirus Schmallenberga, stwarzając zagrożenie dla produkcji żywności w całej Europie. Aby rozwiązać ten problem, naukowcy z finansowanego przez UE projektu MIDGETRAP (An innovative semiochemical based tool for monitoring and control of biting midge vectors of bluetongue and Schmallenberg disease) postanowili wykorzystać substancje zapachowe z moczu do wabienia kuczmanów w pułapki. W tym kontekście przeprowadzili badania terenowe pułapek z wykorzystaniem moczu lub wody, włączanych na dwie godziny przed zachodem i wyłączanych na dwie godziny po zachodzie słońca. Stosowane też były pułapki zawierające dwutlenek węgla (CO2) lub wyizolowane z moczu substancje przywabiające owady. Wyniki dowiodły, że mocz przywabia kuczmany, lecz tylko w połączeniu z CO2. Wyizolowane z moczu substancje nie miały takiego samego działania, wywnioskowano więc, że wiedza o substancjach decydujących o przywabianiu kuczmanów jest niepełna. Naukowcy przeprowadzili więc badania metodą chromatografii gazowej sprzężonej z elektroantenografią, aby zidentyfikować substancje chemiczne generujące odpowiedź na mocz w czułkach kuczmanów. Niestety szum pochodzący z neuronów wykrywających ruch zakłócił sygnał neuronów odpowiedzialnych za chemorecepcję. W przeprowadzonych następnie oznaczeniach biologicznych zidentyfikowano szereg związków chemicznych z moczu i sierści bydła, które wywoływały odpowiedź, jeśli występowały w połączeniu z CO2. Nie ma obecnie w gospodarstwach odpowiednich narzędzi do monitorowania i zwalczania wektorów śmiertelnych chorób zwierząt. Wyniki projektu MIDGETRAP dowodzą, że mocz i pewne jego składniki mogą w połączeniu z CO2 stanowić atraktanty kuczmanów odpowiednie do użycia w pułapkach na owady. Taka strategia spełnia oczekiwania rolników, którzy potrzebują naturalnych repelentów do ochrony zwierząt i ludzi. Słowa kluczowe Kuczmany, wektory chorób, MIDGETRAP, dwutlenek węgla, mocz, kairomony, wskazówki pochodzące ze środowiska