Zanieczyszczenia środowiskowe śledzone od źródła do miejsc pochłaniania
Projekt CSI:ENVIRONMENT (Isotope forensics meets biogeochemistry – Linking sources and sinks of organic contaminants by compound specific isotope investigation) umożliwił przyspieszenie rozwoju CSIA dzięki przeszkoleniu 16 młodych naukowców w zakresie najnowszych postępów w tej dziedzinie. Ma to istotne znaczenie w badaniach mających na celu określenie pochodzenia, źródła, szlaków dystrybucji oraz potencjalnych miejsc pochłaniania substancji chemicznych. Dostępne były koncepcje i zastosowania dla prostszych zanieczyszczeń organicznych, takich jak benzen, toluen, etylobenzen, ksyleny i eteny chlorowane, ale już nie dla bardziej złożonych zanieczyszczeń organicznych, takich jak pestycydy czy uniepalniacze bromowane. W ramach inicjatywy CSI:ENVIRONMENT pomyślnie zrealizowano program szkoleniowy. Integralnym elementem kursu były metody próbkowania i izolowania oraz wstępnego zagęszczania związków organicznych, wielopierwiastkowa analiza izotopów oraz badania procesów frakcjonowania izotopów. Dotyczył on także interpretacji sygnałów izotopowych w systemach środowiskowych przy pomocy modeli matematycznych. Przeprowadzone projekty poświęcone były wielu dziedzinom, pomijanym dotychczas w technologii analizy izotopów. Teraz dostępne są metody analityczne dla nowych klas związków, złożonych matryc środowiskowych, związków jonowych oraz chloru. Opracowane narzędzia pomagają w badaniu procesów związanych z mechanizmem fotodegradacji. W analizie danych dotyczących izotopów wykorzystano modelowanie transportu reaktywnego. Opracowano modele wykorzystujące dane dotyczące izotopów i umożliwiające ocenę źródeł i stopnia degradacji zanieczyszczeń środowiskowych w skali lokalnej i globalnej. Powstały modele teoretyczne umożliwiające dokładniejszą interpretację czynników frakcjonowania izotopów związków mających istotne znaczenie dla środowiska. Opublikowano ponad 20 artykułów w recenzowanych czasopismach, a wyniki projektu przedstawiano w prawie 40 prezentacjach na konferencjach. Ważnym wydarzeniem z punktu widzenia promocji przeprowadzonych badań była konferencja ISOTOPES-2013, która odbyła się w Sopocie. Informacje na temat projektu CSI:ENVIRONMENT były rozpowszechniane za pośrednictwem artykułów i komunikatów prasowych, ogólnodostępnych publikacji, kontaktów z interesariuszami, punktów informacyjnych przeznaczonych dla ogółu społeczeństwa i rolników, debat odbywających się na uczelniach oraz podczas konferencji skierowanych do ogółu odbiorców. Dzięki przeszkoleniu naukowców w szybko rozwijającej się dziedzinie technologii izotopów projekt CSI:ENVIRONMENT pomógł w stworzeniu platformy, na której mogą opierać się przyszłe badania. Jakość monitorowania środowiska i oceny ryzyka dotyczącej zanieczyszczeń organicznych w Europie z pewnością poprawi się dzięki wzbogaconej wiedzy świeżo upieczonych naukowców.
Słowa kluczowe
Swoista dla związków analiza izotopów, sądowe, CSI:ENVIRONMENT, zanieczyszczenia organiczne