Analiza zmian zachodzących w wodach płynących do Arktyki i wypływających z jej obszaru
Ocean Arktyczny jest co prawda odległy, jednak nie jest odcięty od reszty świata. Z Oceanem Spokojnym i Atlantyckim łączy go kilka bram oceanicznych, a przepływy w tych bramach mogą oddziaływać zarówno na klimat, jak i ekosystemy morskie. Dostępny w Internecie przegląd przeprowadzony przy częściowym wsparciu finansowanego ze środków UE projektu CRiceS przedstawia dotychczasowe badania wód przepływających między Arktyką i oceanami subarktycznymi. Celem autorów opublikowanego na łamach czasopisma „Ocean-Land-Atmosphere Research” przeglądu było lepsze zrozumienie tych zmian, co ma umożliwić skuteczne kształtowanie polityk i opracowywanie strategii łagodzenia skutków zmiany klimatu. „Dokonaliśmy przeglądu wcześniejszych badań obserwacyjnych i modelowych nad powiązaniami między Arktyką a oceanami subarktycznymi, badając zmiany oraz mechanizmy je powodujące”, mówi dr Qiang Wang, główny autor badania z ramienia Centrum Badań Polarnych i Morskich im. Helmholtza przy Instytucie Alfreda Wegenera w Niemczech będącym partnerem projektu CRiceS w komunikacie prasowym zamieszczonym w serwisie „EurekAlert!”. Autorzy przeglądu zwrócili uwagę na radykalne zmiany w zakresie napływów i odpływów z Oceanu Arktycznego, które miały miejsce w drugiej dekadzie XXI wieku.
Skutki ocieplenia klimatu
W tym okresie wskutek ocieplenia wód napływających z oceanów subarktycznych nastąpiła silniejsza konwergencja cieplna, czyli zwiększony transport ciepła do Oceanu Arktycznego. Temperatury napływu zarówno w Cieśninie Beringa łączącej Oceany Spokojny i Arktyczny, jak i w Cieśninie Fram między Oceanem Atlantyckim i Arktycznym osiągnęły rekordowo wysokie wartości. Naukowcy odnotowali również dowody wzrostu objętości napływów oceanicznych niosących do Oceanu Arktycznego ciepłe wody z Oceanu Spokojnego i Atlantyku. Jednocześnie w Oceanie Arktycznym nastąpiło ograniczenie wytwarzania lodu morskiego i zwiększenie spływu wody słodkiej z rzek i opadów, a także zmniejszenie zasolenia z powodu napływu wody o niskim zasoleniu z Oceanu Spokojnego. Według autorów przeglądu „zasolenie wód napływających z Oceanu Spokojnego w Cieśninie Beringa i wypływających z Arktyki w Cieśninach Davisa i Fram osiągnęło rekordowo niski poziom”. W wypowiedzi przytoczonej w komunikacie prasowym Wang zauważa: „Zarówno konwergencja cieplna oceanu między niższymi szerokościami geograficznymi a Oceanem Arktycznym, jak i cykl hydrologiczny łączący Arktykę z morzami subarktycznymi były silniejsze w latach 2000–2020 w porównaniu z latami 1980–2000, a wskutek postępującego ocieplenia klimatu w przyszłości ulegną one dalszej intensyfikacji”. Modele klimatyczne prognozują ciągły wzrost transportu ciepła do Oceanu Arktycznego przez cały XXI wiek, przede wszystkim w związku z ociepleniem wód napływowych. Prognozują one również wzrost ilości wody słodkiej wpływającej do Oceanu Arktycznego w wyniku wyższych opadów netto, spływu z rzek i zmniejszenia się ilości lodu morskiego. Autorzy przeglądu zakładają, że największy wzrost ilości wody słodkiej przepływającej w przeciwnym kierunku, czyli z Arktyki do Oceanu Północnoatlantyckiego, będzie miał miejsce w Cieśninie Fram „wskutek zarówno zwiększonej objętości wypływu, jak i zmniejszonego zasolenia”. „Eksport objętości lodu morskiego w Cieśninie Fram osiągnął w roku 2010 rekordowo niski poziom i przewiduje się jego dalszy spadek wraz ze zmniejszeniem się ilości lodu morskiego w Arktyce ”, piszą autorzy. Jednak badania wspierane w ramach projektu CRiceS (Climate relevant interactions and feedbacks: the key role of sea ice and snow in the polar and global climate system) zwracają uwagę na trudność uzyskania dokładnych danych z uwagi na nieadekwatność obecnych obserwacji i modeli. „W celu lepszego monitorowania i prognozowania zmian powiązań Arktyki z oceanami subarktycznymi konieczny jest dalszy rozwój zarówno możliwości obserwacji, jak i modelowania”, podsumowuje Wang w komunikacie prasowym. Więcej informacji: strona projektu CRiceS
Słowa kluczowe
CRiceS, ocean, Arktyka, klimat, subarktyka, lód morski, cieśnina, napływ, zasolenie