Molekularne aspekty zmysłu powonienia
Powonienie to zmysł, dzięki któremu wykrywamy molekuły zapachowe w otoczeniu za pośrednictwem węchowych neuronów czuciowych (OSN). OSN znajdują się w nabłonku węchowym jamy nosowej i przekazują sygnały do mózgu w procesie nazywanym transdukcją węchową. W OSN ulega ekspresji szereg białek z rodziny stomatyn (stomatyna, STOML-2, STOML-3), których rola w fizjologii pozostaje niejasna. Aby ją poznać, naukowcy z finansowanego przez UE projektu OLF-STOM (Stomatin proteins and olfactory transduction) badali potencjalny udział tych białek w regulacji procesu transdukcji węchowej. W tym celu wyhodowali szereg modeli myszy z pojedynczą mutacją wyciszającą gen STOML-3 (STOML-3 KO) oraz potrójną mutacją wyciszającą geny stomatyny, STOML-1 i STOML-3 (TKO). Pierwszym etapem było zbadanie ekspresji różnych białek z rodziny stomatyn w nabłonku węchowym. Stwierdzono, że stomatyna ulega ekspresji głównie w mikrokosmkach komórek podporowych. Zauważono też zmniejszenie liczby OSN u myszy TKO, podczas gdy brak białka STOML-3 nie wpływał na zagęszczenie OSN. Dalsza analiza ekspresji genów wskazała, że brak białek z rodziny stomatyn nie wpływał na ekspresję komponentów molekularnych maszynerii transdukcji węchowej. Z perspektywy czynnościowej brak stomatyn nie wpływał na adaptację do zapachu ani czułość nabłonka węchowego. Łącznie działania w ramach projektu OLF-STOM podkreślają istotność białek z grupy stomatyn w rozwoju nabłonka węchowego. Wiedzę tę można ekstrapolować na działanie innych układów, w tym mechanoreceptorów skóry. Długoterminowo przyczyni się też ona do odkrycia potencjalnych celów terapii różnych schorzeń u ludzi, w tym zespołów bólowych.
Słowa kluczowe
Powonienie, węchowe neurony czuciowe, stomatyna, nabłonek, STOML-3
