Modele znaczenia języka
Teoria kategorii to gałąź matematyki opisująca relacje między obiektami i umożliwiająca reprezentację subtelnych odcieni znaczeniowych w języku naturalnym. Reprezentacja jest niezbędna, aby zbudować realistyczny interfejs mowy z komputerami. W ramach projektu MEANCATS (Category theory for meaning assembly and the semantics-pragmatics interface), finansowanego ze środków UE, przeprowadzono matematyczne modelowanie przekazywania złożonego znaczenia przez języki. Inspiracją dla modelu były wcześniejsze prace dotyczące analizy języków programowania. Badania MEANCATS skupiały się na trzech zjawiskach lingwistycznych. Były to: "implikatury konwencjonalne", wprowadzające informacje w sposób pośredni, wyrażenia językowe, które mogą być interpretowane z kilku punktów widzenia oraz wyrażenia niepewności w języku. Naukowcy stworzyli uogólniony model matematyczny złożonych znaczeń językowych, oparty na teorii kategorii. Model umożliwił konstruowanie znaczeń w sposób ogólny. Oferuje też rachunek logiczny opisujący wyłanianie się znaczeń z wyizolowanych jednostek językowych (wyrazów) w kierunku bardziej złożonych wyrażeń (fraz i zdań)). Model MEANCATS umożliwił badaczom wysunięcie przypuszczeń dotyczących sposobu wykorzystywania konkretnych rodzajów znaczeń. Model ujawnił znaczenia, które pozostałyby ukryte w konwencjonalnych metodach ad hoc. Poziom można było skalibrować w zależności od potrzeb, albo poprzez dodanie lub usunięcie reprezentacji semantycznych. Naukowcy zaimplementowali model i rachunek w zautomatyzowanym programie do generowania dowodów twierdzeń. Wychodząc od zbioru zasobów językowych, program automatycznie generował reprezentacje znaczeń, które chcieli badać naukowych. Program był o wiele szybszy i mniej podatny na błędy niż ręczne metody analizy semantycznej. Zespół włączył też model w system gramatyczny, obejmujący leksykalną gramatykę funkcjonalną i gramatykę kategoryczną. System ten umożliwił przejście od "surowego" wyrażenia językowego do reprezentacji znaczenia. Model MEANCATS umożliwił praktyczne zastosowanie teorii kategorii. Prace te oznaczają postęp w dziedzinie komunikacji człowiek-komputer.
