Ograniczanie szkodliwego wpływu górnictwa głębinowego
Dlatego też w 2013 roku zainicjowano finansowany przez UE projekt MIDAS (Managing impacts of deep-sea resources exploitation), którego celem była pomoc nowo powstającemu przemysłowi górnictwa głębinowego, jak również prawodawcom i społeczeństwu obywatelskiemu w zrozumieniu wpływu górnictwa na ekosystemy morskie. Konsorcjum stanowi unikalne połączenie naukowców, socjologów, ekspertów z dziedziny przemysłu i prawa, organizacji pozarządowych (NGO) oraz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). "W ramach projektu zajmujemy się głównie potencjalnymi skutkami pozyskiwania konkrecji manganowych i wykorzystania masywnych złóż siarczkowych (SMS), lecz również problemami środowiska związanymi z eksploatacją hydratów metanu i możliwością wykorzystania szlamu głębinowego z północnego Atlantyku jako źródła pierwiastków ziem rzadkich", opowiada profesor Phillip Weaver, koordynator projektu MIDAS. Podczas 30 ekspedycji badawczych przeprowadzonych na terenach będących przedmiotem zainteresowania w projekcie MIDAS zebrano ogrom nowych danych. Analizowano Grzbiet Śródatlantycki, strefę rozłamową centralnego Oceanu Spokojnego, Morze Czarne oraz krawędź kontynentalną Norwegii i Svalbardu. Naukowcy badali skalę potencjalnych skutków górnictwa, w tym wielkość obszaru, który będzie podlegał eksploatacji, zasięg i wpływ chmur osadów na tych obszarach oraz potencjalną toksyczność materiału pozyskiwanego podczas prac lub wzbijanego i zawieszanego w wodzie. Poznanie skutków tych zjawisk umożliwi naukowcom wyjaśnienie zależności między populacjami i wpływu utraty bioróżnorodności na funkcjonowanie ekosystemów. Wyniki pomogą też specjalistom z dziedziny nauk o morzu ustalić, na ile ekosystemy są odporne na zakłócenia i jak szybko mogą się odnawiać. Główną niewiadomą jest właśnie zdolność ekosystemów do odbudowy po zaprzestaniu prac górniczych na danym terenie. Profesor Weaver przyznaje, że projekt MIDAS to coś więcej niż badania naukowe. Wyjaśnia: "Partnerzy z branży przemysłowej zapewnili kontakt z sektorem prywatnym, co daje możliwość uzyskania opinii na temat możliwego przebiegu prac górniczych i nakreślenia w ramach projektu MIDAS planu ochrony środowiska. Dzięki takiemu planowi górnictwo będzie mogło uwzględniać potrzeby środowiskowe. Projekt prowadzono w najlepszym momencie, jako że zbiegł się z pracami Międzynarodowej Organizacji Dna Morskiego (ISA) nad przepisami dotyczącymi eksploatacji minerałów z głębin morskich". Głównym odkryciem jest brak bezpośredniej korelacji między zmianami temperatury i ciśnienia wraz ze zwiększaniem się głębokości wody a potencjalną toksycznością związków chemicznych, które mogłyby zostać uwolnione podczas pewnych rodzajów górnictwa głębinowego. Oznacza to, że trzeba będzie przeprowadzić ogrom prac na tym obszarze, ponieważ wyniki uzyskane z badań nad wodami płytkimi nie mają zastosowania do głębin. Prace nad chmurami osadów wskazują, że mogą one mieć szkodliwy wpływ na ekosystemy na przestrzeni dziesiątek kilometrów od miejsca prowadzenia prac górniczych. Jest to jeden z aspektów, gdzie konieczne są inwestycje w technologię ograniczającą powstawanie chmur osadów podczas prac wydobywczych oraz przepisy prawa wymagające od wszystkich wykonawców przestrzegania najlepszych praktyk. "Już teraz korzystamy z wyników projektu MIDAS, aby pomagać prawodawcom w tworzeniu przepisów regulujących nowo powstające górnictwo głębinowe", wyjaśnia profesor Weaver. "Te przepisy powstają właśnie teraz i opracowuje je ISA. Podzieliliśmy się też naszymi obawami dotyczącymi chmur osadów z twórcami nowego sprzętu w Europie, aby mogli opracować rozwiązania ograniczające ten szkodliwy czynnik. Ponadto nasze prace z dziedziny toksykologii wskazują na nowe aspekty, które wymagają zbadania zanim będzie można wydać zgodę na eksploatację złóż siarczkowych. Projekt MIDAS ma więc ogromny wkład w przewidywanie potencjalnej skali i nasilenia wpływu wydobycia zasobów z dna morskiego. Uzyskane informacje są na bieżąco wykorzystywane przez prawodawców.
Słowa kluczowe
Górnictwo głębinowe, MIDAS, masywne złoża siarczkowe z dna morza, pierwiastki ziem rzadkich, przepisy prawne
