Zmiana działań mających na celu dekarbonizację Europy
Jednak przeciwdziałanie zmianie klimatu przypomina próbę trafienia w ruchomy cel. Kiedy w październiku 2017 r. rozpoczęto realizację projektu DEEDS(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (DialoguE on European Decarbonisation Strategies), porozumienie paryskie oraz wizje Komisji Europejskiej dotyczące neutralności klimatycznej definiowały tylko, jaki był cel: neutralność klimatyczna do 2050 r. Debata na temat tego, jakie środki powinny zastosować państwa członkowskie i firmy, by ją osiągnąć, trwała w najlepsze w Europie. Strach przed zaporowymi kosztami i negatywnymi skutkami społecznymi był silniejszy niż kiedykolwiek wcześniej. Na przestrzeni trzech lat twórcy projektu DEEDS radzili sobie z tą niepewnością, opracowując sześć scenariuszy dekarbonizacji dla ważnych sektorów gospodarki, koncentrując się na wspieraniu technologii, innowacji społecznych oraz na warunkach gospodarczych i społecznych. Zespół projektu utworzył sieć obejmującą wiodących naukowców i powiązane projekty badawcze, przygotował program badań i przewodnik dla firm, a nawet przekazał opracowania na temat COVID-19. Dodatkowo zespół pomógł Panelowi Wysokiego Szczebla Europejskiej Inicjatywy na rzecz Strategii Obniżania Emisyjności (EDPI) opracować sprawozdanie końcowe(odnośnik otworzy się w nowym oknie).
Poznać nieznane
„Stoją przed nami dwa główne wyzwania”, wyjaśnia Adriaan Slob, koordynator projektu DEEDS oraz starszy badacz w TNO(odnośnik otworzy się w nowym oknie), niezależnym ośrodku badań naukowych w Niderlandach. „Pierwsze polega na tym, że społeczeństwo neutralne dla klimatu to wciąż raczkująca idea. Okoliczności w niektórych państwach członkowskich oraz strach przed konsekwencjami środków obliczonych na ochronę środowiska wymagają lepszego poznania możliwych strategii technologicznych, ich wpływu oraz warunków społecznych koniecznych do realizacji”. Badacz dodaje: „Wiemy też, że projektując strategie obniżania emisyjności, musimy liczyć się z wieloma niewiadomymi. Wymagana jest regularna ocena strategii i porównywanie ich z nową wiedzą i osiągnięciami”. Sprawozdanie Panelu Wysokiego Szczebla odnosi się do pierwszego wyzwania. Obejmuje zalecenia w zakresie badań naukowych i innowacji skierowane do sektorów takich jak produkcja energii, mobilność, przemysł, rolnictwo, miasta, ekologiczne finanse, innowacje oraz styl życia. Sprawozdanie zawiera łącznie 68 zaleceń podzielonych według sektorów. Zespół poprowadził też warsztaty z udziałem decydentów, naukowców oraz przedstawicieli biznesu, przemysłu i społeczeństwa obywatelskiego. Kluczowymi rezultatami warsztatów są projekty polityk i wytyczne biznesowe. Slob uważa, że trzy koncepcje ze wszystkich pomysłów ujętych w programie badań są szczególnie interesujące. „Wybieram te dotyczące innowacji społecznych, miast oraz innowacji i finansów. Te tematy są zwykle pomijane”, dodaje. Na przykład w sektorze finansowym zespół projektu wzywa do całkowitej restrukturyzacji, w ramach której inwestycje zostałyby przekierowane na niskoemisyjne technologie i procesy. Naukowcy wskazują zwłaszcza na konieczność zastosowania nowego podejścia w celu przezwyciężenia zjawiska nazywanego przez nich „krótkowzrocznością rynku finansowego”, a także na konieczność wprowadzenia bardziej przewidywalnych i spójnych ram regulacyjnych.
Rola miast
„Nasz program badań został opracowany z myślą o Zielonym Ładzie, aby zapewnić konkretne informacje inicjatywom w ramach Horyzontu Europa. Duża część danych zawartych w sprawozdaniu została wykorzystana w realizowanych obecnie inicjatywach”, wyjaśnia Slob. Oprócz tego programu badań zespół projektu oferuje zainteresowanym firmom konkretne zalecenia oparte na sektorze, w którym działają. Firmy z sektora energii, transportu, rolnictwa, leśnictwa, przemysłu i z sektora budowlanego mogą je wykorzystać jako punkt odniesienia, opracowując własne strategie dekarbonizacji. Warto też wspomnieć, że twórcy projektu przygotowali „Generator scenariuszy”, który tworzy kompilacje scenariuszy klimatycznych publikowanych w różnych bazach danych. Jako że realizacja projektu została ukończona, Slob zamierza skoncentrować się na dekarbonizacji miast. „Jaką rolę mogą odegrać miasta? Jak powinny wypełnić swą rolę w osiąganiu neutralności klimatycznej? Jakie procesy decyzyjne należy wdrożyć? Jak poradzić sobie z lokalnym ekosystemem innowacji? W przyszłości poszukam odpowiedzi na te i inne pytania”, podsumowuje.
