Skutki trzęsień ziemi w średniowieczu
W ciągu całej historii katastrofy naturalne doprowadziły do zagłady wielu społeczności, jednocześnie w sposób drastyczny odbijając się na lokalnej gospodarce. Finansowany ze środków UE projekt ARMEDEA (Archaeology of the European Medieval Earthquakes, AD 1000-1550) miał na celu badanie skutków trzęsień ziemi, tsunami i osuwisk w przypadku europejskich obszarów zurbanizowanych w okresie średniowiecza. Zbierając dane z różnych źródeł, jak ocalałe budynki, uwarstwienie gruntu czy badania paleośrodowiskowe, uczestnicy projektu ocenili zagrożenie sejsmiczne w późnym średniowieczu i zanalizowali wiarygodność danych historycznych związanych z tym zjawiskiem. Proces ten wymagał przeprowadzenia wielu studiów poszczególnych przypadków, do których użyto zarówno narzędzi zdalnego wykrywania, jak i prac na miejscu, co było dopełnieniem procesu przygotowania kompleksowej metody porównawczej i oceny strategii uwzględniających zagrożenie, wdrażanych przez społeczności późnośredniowieczne. Przeanalizowano przykłady pochodzące z Austrii, Cypru, Włoch, Portugalii i Hiszpanii. Dzięki użyciu technologii GIS do badań geograficznego umiejscowienia zarejestrowanych wstrząsów sejsmicznych zespół projektu ustalił, że środkowe i północne Włochy, a w szczególności Bolonia i Florencja, były regionami z największą liczbą zarejestrowanych wstrząsów. Badanie te pokazały również, że aktywność sejsmiczna była w mniejszym zakresie zgłaszana na obszarze Europy Wschodniej i wschodnich obszarów Morza Śródziemnego. Badania dostarczają cennych informacji na temat konsekwencji potężnych trzęsień ziemi odnośnie do regionalnej gospodarki i ogólnej postawy społeczności. Pokazują także, w jaki sposób wpłynęły one na wybór przez społeczeństwa strategii uwzględniającej te zagrożenia w późnym średniowieczu. Wyniki projektu ARMEDEA zostały opublikowane w formie tekstów akademickich i w ramach znaczących publikacji archeologicznych. Podkreślają one zdolności adaptacyjne społeczeństw średniowiecznych, jeśli chodzi o aktywność sejsmiczną i związane z nią klęski żywiołowe, a ponadto pomagają zlokalizować długoterminowe skutki gospodarcze tych zjawisk. Oprócz tego, że wyniki projektu pomogły nam zrozumieć rozwój i upadek wielu europejskich społeczności w kontekście historycznym, praca badaczy może również zaowocować cenną wiedzą na temat odporności na klęski żywiołowe w przyszłości.
Słowa kluczowe
Trzęsienie ziemi, średniowieczny, zagrożenie sejsmiczne, ARMEDEA, średniowiecze
