Probiotyki minimalizujące szkody spowodowane antybiotykoterapią
Patogeny oporne na antybiotykoterapię (ARP), takie jak oporna na karbapenem Klebsiella pneumoniae (KPC), stwarzają coraz większe zagrożenie w szpitalach, gdzie standardowo stosuje się antybiotyki. Zakażenia zwykle rozpoczynają się od skolonizowania nabłonka jelita i zaburzenia równowagi naturalnej mikroflory. Stosowanie antybiotyków dodatkowo zuboża naturalną mikroflorę, co sprzyja zakażeniom. W ramach projektu FLORA STOP INFECTION (Role of the microbiota in the defense against antibiotic resistant pathogens) analizowano te mechanizmy, aby ustalić, jak dochodzi do tych zmian. Ponadto badacze analizowali, w jaki sposób probiotyki mogą zapobiegać tym szkodliwym zmianom i jakie procesy hamują kolonizację jelita. Prowadząc badania na myszach, uczestnicy projektu FLORA STOP INFECTION odkryli, że ampicylina, wankomycyna i klindamycyna powodowały radykalne zmiany w mikroflorze jelita, przez co ilość patogenów dramatycznie wzrastała. Co istotne, niektóre spośród wyeliminowanych komensalnych bakterii nigdy nie odbudowywały swojej populacji po antybiotykoterapii, przez co zakażenia mogły się utrzymywać. Testy na pacjentach wykazały, że nawet 22 tygodnie po odstawieniu antybiotyków nie było śladów występowania niektórych bakterii komensalnych, obecnych przed terapią. Jako że wskazuje to prawdopodobnie na trwałe zmiany, znaczenie kliniczne tego odkrycia jest ogromne. Jednakże pewne antybiotyki, np. neomycyna, wywoływały niewielkie zmiany w mikroflorze jelita, a ich wpływ różnił się u poszczególnych pacjentów. Monitorowanie mikroflory poszczególnych pacjentów pomoże zidentyfikować osoby podatne na zakażenia. Badacze podali zestaw bakterii myszom, aby zidentyfikować drobnoustroje zapewniające oporność na późniejsze zakażenia. U myszy z upośledzeniem układu odpornościowego, np. pozbawionych receptorów toll-like lub limfocytów T, niektóre probiotyki zapewniały oporność na ARP, co sugeruje, że molekuły wytwarzane przez te bakterie mogą hamować wzrost ARP. Naukowcy kontynuują prace również po zakończeniu projektu, aby poznać mechanizmy odkrytych zjawisk. Co istotne, zespół z powodzeniem wykazał wpływ wyczuwania liczebności na skład mikroflory powstający podczas antybiotykoterapii. Manipulując zagęszczeniem populacji można było odwrócić niektóre szkodliwe zaburzenia równowagi mikrobiologicznej, co jest dobrą wiadomością z perspektywy terapii. Badanie FLORA STOP INFECTION dostarczyło wartościowej wiedzy, która pomoże powstrzymać niepokojące trendy antybiotykooporności, która jest szczególnie niebezpieczna dla pacjentów z upośledzonym układem odpornościowym. Pełne raporty z wyników projektu opublikowano w Cell Press i Elsevier Cell.
Słowa kluczowe
Probiotyki, antybiotyki, mikroflora jelita, patogeny antybiotykooporne, FLORA STOP INFECTION