cAMP — potencjalny cel leczniczy śpiączki i mechanizm jej oporności Ludzka trypanosomatoza afrykańska (HAT), zwana również śpiączką afrykańską, to śmiertelna choroba wywołana przez pasożyta Trypanosoma brucei. Obecnie stosowane metody lecznicze powodują poważne działania niepożądane lub są nieskuteczne w związku z lekoopornością. Zdrowie © Designua, Shutterstock Niedawno uzyskano dowody na rolę metabolizmu cAMP w proliferacji i podziałach komórek pasożytów. Inhibicja enzymów syntezujących lub degradujących cAMP zabija pasożyta, jasno wskazując, że metabolizm cAMP stanowi doskonały cel w leczeniu HAT. Jednakże jak na razie nie wiadomo, jak zmiany w stężeniach cAMP przekładają się na obserwowane zaburzenia podziałów komórkowych. Dlatego celem finansowanego przez UE projektu TRYPCARPINTERACTORS (Uncovering the components and interactors of a novel cAMP signalling pathway and characterisation of its role in cytokinesis in Trypanosoma brucei) było zbadanie występujących na późniejszych etapach szlaku metabolicznego białek efektorowych cAMP u świdrowców. W tym celu opracowano metodę genetyki klasycznej do identyfikacji białek odpowiedzi cAMP (CARP). Wyciszenie ekspresji tych białek przez RNAi indukowało oporność na podwyższony poziom cAMP. W ramach testów wrażliwości na lek zwalidowano w sumie dziesięć CARP, które potencjalnie uczestniczą w kaskadach sygnalizacyjnych cAMP. Represja co najmniej jednego CARP skutkowała fenotypem zaburzeń podziałów komórkowych, porównywalnym do tego, który można zaobserwować przy genetycznej lub farmakologicznej manipulacji wewnątrzkomórkowymi stężeniami cAMP. Reasumując, naukowcy zidentyfikowali dwa fenotypy powiązane ze skrajnymi zmianami w stężeniach cAMP, czyli zablokowanie podziałów komórkowych form pasożyta występujących w krwiobiegu oraz przerwanie motoryki społecznej pasożyta w stadium robaka. Oczekuje się, że dalsze analizy CARP i potencjalnie innych powiązanych białek, wyjaśnią szlaki sygnalizacji cAMP u świdrowców. Reasumując, wyniki badania TRYPCARPINTERACTORS potwierdzają zasadność finansowania przez UE próby nacelowania maszynerii modulującej cAMP jako leczenia HAT. Uzyskano mechanistyczny wgląd, który podkreśla istotność CARP w biologii świdrowców i ich rolę w rozwoju oporności na leki modulujące cAMP. Słowa kluczowe Niedoceniane choroby tropikalne, śpiączka afrykańska, trypanosomatoza afrykańska, pasożyt, sygnalizacja komórkowa, cykliczny adenozynomonofosforan, cAMP, badania przesiewowe białek odpowiedzi cAMP, całogenomowe RNAi
