Historia zmian technologicznych a międzynarodowe sieci współpracy W ramach unijnej inicjatywy opracowano nowatorską metodę badań problemu rozprzestrzeniania się wiedzy, a wraz z nią zmian technologicznych w nowożytnej Europie. Szczególny nacisk położono na kwestie upowszechnienia się fajansu (dekorowane wyroby ceramiczne pokrywane szkliwem na bazie cyny) w środkowo-wschodniej Europie na tle migracji anabaptystów. Technologie przemysłowe © borsmenta, Shutterstck Celem projektu TRANSTEC (Transnational networking, knowledge circulation and technological change in early modern east central Europe. The case of Hutterite artisans (c.1560-1720)) było zbadanie, jak różne modele międzynarodowych sieci współpracy umożliwiały zaszczepianie innowacji technologicznych. Czerpiące z odkryć socjologii w dziedzinie zmian społecznych i technicznych, sformułowane przez naukowców problemy badawcze dotyczyły mechanizmów owocnej współpracy w ramach sieci i okoliczności, w jakich więzy nieekonomiczne stają się źródłem przemian w technologii. Wysiłki w celu połączenia badań nad źródłami pisanymi i kulturą materialną doprowadziły do powstania innowacyjnej metody łączącej historię religii z historią wysokiej kultury materialnej. W wyniku projektu TRANSTEC powstała baza danych zawierająca informacje dotyczące anabaptystów z Moraw, Węgier i Transylwanii. Zespół projektu zebrał informacje pochodzące z dokumentów Huterytów (powszechnie zwanych Kronikami) i innych dokumentów związanych z ich życiem w badanej epoce historycznej. Huteryci, czyli grupa etniczno-religijna będąca odłamem anabaptystów, rozpoczęli w XVI w. produkcję fajansu. Dzięki wspomnianej bazie danych można było zidentyfikować poszczególne osoby i wykazać, że istniały połączenia między upowszechnianiem wiedzy technicznej i zmianami w tym zakresie a obiegiem informacji. Ważnym elementem prac badawczych była identyfikacja i analiza modeli rozpowszechniania. Inne zadania w ramach projektu obejmowały m.in. szkolenia, a także wzmacnianie interdyscyplinarnego wymiaru badań i zwiększanie jego zasięgu międzynarodowego. Przedmiot badań, a wraz z nim także zakres tematyczny publikowanych artykułów, bardzo się rozwinął. Na początku koncentrował się głównie na historii lokalnej społeczności, a z czasem rozszerzył się do historii międzynarodowej obejmującej dynamiczne kwestie historii mniejszości religijnych oraz historii postępu technologicznego. Wiele uwagi poświęcono na analizę źródeł włoskich, a co za tym idzie umiejętności w odczytywaniu włoskich manuskryptów z XVI i XVII w. Podsumowując, uczestnicy projektu koncentrowali się na zagadnieniach związanych z diasporą, mniejszością religijną, tolerancją religijną, a także kulturą materialną i konsumpcyjną, co idealnie wpisuje się w kontekst problematyki współczesnego świata. Sam projekt TRANSTEC oraz jego wyniki stały się częścią dialogu między Europą Wschodnią a Zachodnią na temat historii postępu technologicznego. Słowa kluczowe Zmiany technologiczne, międzynarodowe sieci współpracy, fajans, anabaptyści, TRANSTEC
