Ewolucja kwestii podwójnego obywatelstwa w Niemczech
Podwójne obywatelstwo stało się poważnym problemem politycznym w kilku krajach na terenie Europy. U jego źródła leżą migracje ludności, integracja z Unią Europejską oraz zrównanie praw kobiet i mężczyzn. W ramach projektu TRANSFORNATION (Dual citizenship recognition and equal rights in Germany: Construction of a (trans)national form of citizenship in 21st century Europe) zbadano koncepcję podwójnego obywatelstwa pod kątem etnograficznym, łącząc ją z wielowymiarowym modelem problemów imigracyjnych w UE. Po raz pierwszy w historii w drodze wyczerpującej analizy naukowej i metodycznej zaproponowano nowe podejście do podwójnego obywatelstwa, łącząc antropologię polityczną państwa z etnografią życia codziennego i podmiotowości. Naukowcy przyjrzeli się demokratycznemu charakterowi polityki Niemiec, a także transformacji społeczeństwa w kontekście historycznym i politycznym. Poddano analizie strategie dyskursywne oraz działania zbiorowe na rzecz uznania podwójnego obywatelstwa. Aby dokładnie przedstawić sposób, w jaki płeć, rasa i klasa społeczna determinują jego funkcje, badacze wzięli pod uwagę nie tylko praktyki prawne i administracyjne, lecz także wątki osobiste. Niektóre partie polityczne cieszące się wysoką pozycją w niemieckim systemie parlamentarnym sprzeciwiają się idei podwójnego obywatelstwa. Wiele kontrowersji budzi pogląd, iż osoby, którym je przyznano, podejrzewane są o podwójną lojalność. Pomimo toczącego się sporu reformy przepisów dotyczących obywatelstwa stały się narzędziem integracji cudzoziemców i ich dzieci. Co więcej, prawa kobiet i mężczyzn zostały zrównane w zakresie przekazywania narodowości, co doprowadziło do uznania podwójnego obywatelstwa dzieci par różnej narodowości. Projekt TRANSFORNATION przyczynił się do socjologicznego zrozumienia transnarodowych form obywatelstwa. Uczeni nakreślili warunki, w jakich pojawiła się kwestia podwójnego obywatelstwa w Niemczech w drugiej połowie XX wieku, a także przyjrzeli się mechanizmom zarządzania nim w przypadku naturalizacji. Podjęto działania na rzecz zrozumienia prywatnych doświadczeń osób o podwójnym obywatelstwie, badając wpływ statusu prawnego na różne aspekty życia społecznego. Zespół badawczy może poszczycić się osiągnięciami z dziedziny ważnych momentów w zakresie problematyzacji kwestii podwójnego obywatelstwa, podwójnego obywatelstwa w świetle praktyk biurokratycznych, a także prywatnych doświadczeń osób o takim statusie prawnym. W obliczu rezultatów projektu podwójne obywatelstwo jawi się jako zagadnienie złożone i wielopłaszczyznowe, w którego skład wchodzą także inne kwestie, takie jak równouprawnienie, formalne uznanie przez państwo narodowe oraz polityka transnarodowa. Przeprowadzone badanie pomogło zrozumieć procedurę przyznawania niemieckiego obywatelstwa, poglądy na ramy prawne podwójnego obywatelstwa, a także możliwości przedefiniowania lub modyfikacji wspomnianego statusu prawnego w przyszłości.
Słowa kluczowe
Podwójne obywatelstwo, Niemcy, polityki imigracyjne, TRANSFORNATION, polityka transnarodowa
