Bioróżnorodność fitoplanktonu a dostarczanie składników odżywczych
Celem projektu MICRODIVE (Biodiversity and ecosystem services in the microbial realm) było zwiększenie stanu wiedzy o złożonych powiązaniach między bioróżnorodnością fitoplanktonu a zawartością składników odżywczych w systemach wodnych. Największym wyzwaniem było określenie wartości progowych ilości składników odżywczych – co jest kluczowe dla zachowania stabilności (odporności) zespołu – oraz najważniejszych usług ekosystemów wodnych zależnych od różnorodności fitoplanktonu. Aby zbadać zależności między eutrofizacją a bioróżnorodnością, partnerzy projektu przeprowadzili kilka doświadczeń terenowych i laboratoryjnych, uzupełnionych modelami teoretycznymi. Badania na ekosystemach słodkowodnych obejmowały zarówno eksperymenty laboratoryjne o wysokim stopniu kontroli, jak i wielkoskalową analizę wód otwartych. Wyniki dowodzą, że utrata bioróżnorodności przyczynia się do pogorszenia wydajności wykorzystania zasobów oraz osłabienie odporności na skoki zawartości składników odżywczych. Ponadto zanik podatnych na stres gatunków oraz gatunków rzadkich ma wymierny wpływ na wzrost i wydajność wykorzystania składników odżywczych w zbiorowiskach fitoplanktonu. Podczas obserwacji Morza Śródziemnego oraz Atlantyku i Pacyfiku odkryto również, że bioróżnorodność fitoplanktonu wpływa nie tylko na mikrokosmosy, ale też wielkie ekosystemy morskie. Stopień tego wpływu zależy głównie od średniego zróżnicowania gatunkowego danego ekosystemu morskiego, co sugeruje istnienie silnego związku między różnorodnością fitoplanktonu, wydajnością wykorzystania zasobów a produktywnością. To ważna usługa ekosystemowa zespołu fitoplanktonu morskiego. Nowa koncepcja zachowania bioróżnorodności musi więc uwzględniać mikroorganizmy będące siłą napędową usług ekosystemowych i bazować na dogłębnej znajomości znaczenia różnorodności mikrobiologicznej w ekosystemie. Z tego powodu konieczne jest pilne zbadanie powiązań łączących różnorodność z produktywnością oraz stojących za nimi mechanizmów. Odkrycia dokonane w ramach projektu MICRODIVE z pewnością zwiększą naszą wiedzę na temat zagrożeń dla bioróżnorodności w Europie oraz będą miały silnym wpływ na obecne oraz przyszłe decyzje. Uzyskane wyniki zostały opublikowane w kliku czasopismach naukowych oraz wykorzystane przez badaczy do opracowania planu dalszych badań.
Słowa kluczowe
Fitoplankton, bioróżnorodność, MICRODIVE, usługi ekosystemowe, mikrokosmos
