Jak mózg postrzega swoje społeczne „ja”
Sposób reprezentacji zdarzeń mentalnych własnych oraz innych osób jest związany z odwzorowaniem stanów wewnętrznych ciała, zwanym ucieleśnieniem. Istoty ludzkie mają również zdolność do wykraczania poza to, co robi i postrzega ciało, w procesie nazywanym samotranscendencją. Ludzie potrafią przedstawiać obrazy samych siebie w scenariuszach, które nie są całkiem zrozumiałe dla zmysłów – innymi słowy, scenariuszach metafizycznych. SPIRIT (Spiritual brains and embodied minds: Neural bases of self-transcendence and empathy) to sfinansowany przez UE projekt, w ramach którego opisano serię konkretnych miar duchowości oraz empatii i stworzono nowe miary utajone dla tych samych konstruktów. Badacze przedstawili ideę samotranscendencji w kontekście świadomości i jogi oraz duchowości i religii. Porównali wpływ ćwiczeń związanych z jogą i uważnością na zdolność rozpoznawania emocji wyrażanych przez twarz i ciało. Wyniki wykazały, że, w porównaniu z osobami wykonującymi ćwiczenia uważności, osoby zajmujące się jogą lepiej rozpoznają emocje na twarzy niż te przekazywane przez ciało. W przypadku rozpoznawania płci badanie nie przyniosło istotnych rezultatów. W dalszej części projektu SPIRIT badacze porównali skutki różnych ćwiczeń uważności ze skutkami praktykowania jogi u osób, które już wcześniej ćwiczyły uważność oraz u osób, które tego nie robiły. Ćwiczenia polegały na odizolowaniu się od myśli. Wyniki wskazują, że odizolowanie się od myśli może mieć inny wpływ na umiejętność rozpoznawania emocji niż ćwiczenia związane z ciałem. Ogółem okazuje się, że zdolności w zakresie rozpoznawania emocji można poprawić nawet poprzez krótkie ucieleśnienie lub odizolowanie się od myśli. Potwierdza to pogląd, iż postrzeganie społeczne przynajmniej po części opiera się na reprezentacjach ucieleśnionych. Sposób, w jaki ludzie przedstawiają swoją naturę transcendentalną wpływa na to, jak postrzegają i ucieleśniają emocje innych. Uzyskane rezultaty pomogą lepiej zrozumieć kwestie związane z duchowością, samotranscendencją oraz poznaniem społecznym.
Słowa kluczowe
Samotranscendencja, duchowość, postrzeganie społeczne, empatia, SPIRIT, świadomość
