Satelity Sentinel przyspieszają badania nad kriosferą
Przewiduje się, że zmiany zachodzące w ziemskiej powłoce lodowej znanej pod nazwą kriosfery odegrają istotną rolę w badaniach nad zmianami klimatu, hydrologii i hydroenergetyce. Wpłyną one również na jakość wód słodkich i przybrzeżnych – topniejący śnieg oraz odmarzanie i zamarzanie gleby wywołają i zahamują szereg procesów w środowisku wodnym. Na procesy te oddziałują również zmiany w obrębie pokrycia terenu. Serię satelitów Sentinel zaprojektowano w celu prowadzenia obserwacji w ramach europejskiego programu Copernicus poprzez globalne monitorowanie powierzchni Ziemi. Naukowcy uczestniczący w finansowanym ze środków UE projekcie SEN3APP (Processing lines and operational services combining Sentinel and in-situ data for terrestrial cryosphere and boreal forest zone) opracowali zbiór gromadzonych przez satelity Sentinel danych dotyczących ziemskiej kriosfery i pokrycia terenu. Sercem projektu SEN3APP było Państwowe Centrum Danych Satelitarnych w fińskim mieście Sodankylä, które dostarczyło danych z satelitów Sentinel-1, -2 i -3. Centrum Danych opracowało system zdolny do przetwarzania ogromnej ilości zebranych informacji, które miały posłużyć do rozwoju oferty produktów i usług o wysokiej wartości dodanej. Zostały one połączone z danymi pozyskanymi dzięki usługom zewnętrznym, aby poprzez łatwy w obsłudze interfejs i wyszukiwarkę zapewnić użytkownikom dostęp do zbioru obejmującego zarówno dane surowe, jak i przetworzone. Wspomniane produkty i usługi przygotowano z myślą o szerokiej gamie zastosowań, włączając w to klasyfikację upraw i roślinności. Wykorzystano je również do określenia wielkości pokrywy śnieżnej zalegającej na półkuli północnej, a także wyznaczenia ogólnoeuropejskiego wodnego równoważnika śniegu w oparciu o analizę obrazu o wysokiej rozdzielczości (5 km). Dla regionu europejskich Alp stworzono zbiór danych dotyczących mokrej pokrywy śnieżnej, który dostarcza informacji binarnych o topniejącym śniegu na obszarach niezalesionych. W ramach projektu SEN3APP opracowano również produkt prezentujący szczegółowe dane satelitarne dotyczące zmian pokrywy śnieżnej (fractional snow cover, FSC) w regionie Morza Bałtyckiego, który pozwala określić FSC na podstawie wszystkich danych zebranych w danym dniu. Wiedza dotycząca prędkości ruchu lodowców pozwoliła dogłębnie zrozumieć wiele procesów związanych z dynamiką lodowców, a także z powstawaniem jezior glacjalnych i wiążących się z tym zagrożeń.
Słowa kluczowe
Satelity Sentinel, kriosfera, SEN3APP, wodny równoważnik śniegu, dane satelitarne dotyczące pokrywy śnieżnej
